مرکز پاسخگويي: دفتر تبليغات اسلامي
موضوع اصلي: احكام
موضوع فرعي: دست بوسي مراجع
چرا مراجع تقليد مي گذراند دستشان را ببوسند، تا عدهاي ايراد بگيرند؟!


پاسخ:
بوسيدن دست و خم شدن به نشانه احترام، بدون دليل و جواز شرعي كار درستي نيست، اما در مورد پيامبر(ص) و اولياي دين و علماي بزرگ، دليل شرعي داريم.
امام صادق(ع) فرمود: سر و دست كسي بوسيده نميشود مگر رسول خدا(ص) و يا كسي كه از او رسولاللَّه اراده شود.(1) يعني مي توان دست فرزندان پيامبر و علما و پيشوايان دين را به عنوان اين كه يادآور پيامبرند و احترام به او است بوسيد.
از جمله، آداب معاشرت (كه دين اسلام روي آن تأكيد بسياري دارد) مصافحه (دست دادن) و معانقه (يكديگر را در آغوش كشيدن) است.
مرحوم شهيد (يكي از علماي بزرگ قرون گذشته) فرموده است:
جائز است بزرگداشت مؤمن به آنچه مقتضاي حال و زمان است. پيامبر(ص) فرمود: كينه و حسد نورزيد؛ پشت به هم نكنيد؛ ارتباط را قطع نكنيد و بندگان خدا باشيد، در حالي كه برادر هستيد به همين مناسبت جائز است ايستادن به عنوان احترام و خم شدن به مقدار لازم در مقابل مؤمن.(2)
بنابراين احترام به مراجع عظام از اين جهت مي باشد كه افراد با تقوا و مؤمني هستند. كساني كه مراجع را احترام مي كنند يا دستشان را مي بوسند، نه به خاطر شخصشان مي باشد، بلكه به خاطر آن است كه اين افراد نمايانگر رسول اللَّه (ص) و اهل بيت هستند و دين و آيين و تقوا را تبليغ مي كنند.
مراجع از اين كار راضي نيستند و برخي نميگذارند ديگران دست آنان را ببوسند.
آيت اللَّه مكارم مي فرمايند: بوسيدن دست پيامبر و اولياي دين و استاد فقه اشكالي ندارد، چون به قصد تعظيم شعائر خدا است.(3)
بوسيدن دست اگر آثار منفي داشته باشد، بهتر است انجام نشود.

***
پاورقي:
1. بحارالانوار، ج 73، ص 37.
2. همان، ص 38.
3. استفتائات جديد، ج 1، سؤال 1605.