مرکز پاسخگويي: دفتر تبليغات اسلامي
موضوع اصلي: اخلاق و عرفان
موضوع فرعي: علم
ميگويند گاهي اشخاص با همه معلوماتي كه از جهان دارند، از نور علم بي بهره اند. مگر علم غير از معلومات و اطلاعات است؟


پاسخ:
علم در اصطلاح توده مردم عبارت از انباشتن ذهن با اطلاعات و آگاهيها است، ولي علم واقعي غير از اين است. از نظر روايات معصومان، علم صرفاً عبارت از ذخيره ساختن معارف ويژه در ذهن حافظه نيست، بلكه علم نوري است كه منشأ بصيرت و بينش و ترس از خدا ميگردد.
امام صادق(ع) ميفرمايد: دانش با كثرت و تكرار يادگيري به دست نميآيد، بلكه نوري است كه خداوند در دل افرادي قرار ميدهد كه خواهان هدايت و راهنمايي آنها است.(1) جمعي از فلاسفه معتقدند كه انديشه و مطالعه و تفكر، ايجاد دانش نميكند، بلكه روح انساني را براي پذيرش صورت معقولات آماده ميسازد. هنگامي كه روح انسان آماده پذيرش شد، فيض علم از خالق متعال بر روح انسان اضافه ميشود.(2)
از ديدگاه قرآن علومي كه هدف نهايياش وصول به ماديات باشد و در ماوراي آن هدف والاتر نباشد، علم نيست، بلكه ضلالت و گمراهي است. اتفاقاً تمام بدبختي هايي كه در دنياي امروز وجود دارد، از همين علوم ضلالت آفرين سرچشمه ميگيرد.(3)
بنابراين، چون علم، نور است و نور هدايت ميبخشد و انسان را به كمالات انساني ميرساند، اطلاعات و معلوماتي كه موجب نابودي انسان و طبيعت ميشود، نميتوانند علم باشند.

***
پاورقي:
1 - منيةالمريد، ص 54.
2 - تفسير نمونه، ج 16، ص 349.
3 - همان، ج 2، ص 534.