بزرگترين ومهمترين وسيله تربيت نفس اماره موازين شرعي و دستورات الهي مي باشد.پرهيز از معاصي و محرمات الهي جز بزرگترين مجاهده هاي نفساني به حساب مي آيد .در قسمتي از روايتي از امام صادق ( ع ) چنين آمده : ( (... فامااحد المفرضين فمجاهده الرجل نفسه عن معاصي الله عزوجل ، و هو من اعظم الجهاد...؛ اما يكي از دو جهادي كه واجب است ، مجاهده انسان بانفسش در برابر معاصي خداوند عزوجل مي باشد و اين از بزرگترين نوعمجاهده است ) ) ، ( وسايل الشيعه ، ج 11، ص 16، روايت 1 ) . براي مبارزه بانفس نه تنها نبايد كاري كنيم كه ديگران از ما بدشان بيايد بلكه دستورات اسلامي خلاف آن است رواياتي داريم مثل قسمتي از اين روايت ( ( ... كان النبي ( ص ) جميل المعاشره ، طلق الوجه ، بساما من غير ضحك ، محزونا من غير عبوس متواضعا من غير مذله ، جوادا من غير سرف ، رقيق القلب ،رحيما بكل مسلم... ؛ نبي اكرم ( ص ) خودش معاشرت ، خوش رو، پيوسته باتبسم ( لبخند ) بدون خنده ، اندوهگين بدون اخم و گرفتگي چهره ، فروتن بدون ذلت نشان دادن ، سخي بدون اين كه اسراف بورزد، دل نازك و با همه مسلمانان مهربان بود ) ) ، ( سنن النبي ، علامه محمد حسين طباطبايي ، ص 41،روايت 52 ) . بناي دستورات سازنده اسلامي بر اين مبتني است كه دل ها بايكديگر گره محبت خورد و هر كس در سايه صفا و تفقد ديگري به آسايش نشيند .اين كه براي تربيت نفس اماره بايد كاري كنيم كه ديگران از ما بدشان بيايد زمزمه اي است برخاسته از بعضي مسلك هاي منحرف عرفاني مثل مسلك ملامتيه كه يكي از اصول اين مسلك آن است كه بايد وضعي داشت تا مورد نفرت و تخفيف و ناخشنودي و اجتناب مردم قرار گرفت ، ( ر.ك : درآمدي بر مباني آثار و انديشه هاي امام خميني ، عباس ايزدپناه ، ص 67 ). اما قسمت آخر سوال : هر حظ بردن نفس مذموم و غيرخدايي نمي باشد.حظ نفسي و هواي نفسي بر دو گونه است : 1- ممدوح : خداوند تعالي بشررا به گونه اي آفريده كه به اقتضاي عالم بشري و مادي يك سلسله خواهش هاو هواهاي نفساني دارد مثلا ميل به خوردن و آشاميدن ، شهوت جنسي ،خوابيدن و هر چيزي كه خلقت بشري به آن نياز دارد و براي بقا و ادامه حيات مادي از آن ناگزير است همه و همه وقتي برآورده مي شوند نفس انسان حظ مي برد و از روي هوا و لذت انجام مي گيرند تمام اين هواها وخواهش ها و حظ بردن هاي نفس را خود خداوند تعالي با طبيعت انسان آميخته كرده است . حال اگر اين هواها و حظ بردن هاي نفس محدود به دستورات شرع مقدس و فرامين الهي شود ممدوح و خواست خداوند تعالي تحقق پيدا كرده است و بر طبق سنت رسول اكرم اسلام ( ص ) مي باشد .2-مذموم : اگر همين مقتضيات طبع بشري و هواي نفساني در خدمت شيطان ونفس اماره دربيايد، حتما و قطعا مذموم است و انسان را به ورطه هلاكت وقعر جهنم پرت مي كند .اگر مثلا ميل به خوردن يا آشاميدن و ...از راه حرام اشباع شود، اين خود پاسخگويي به شيطان و نفس اماه و بي اعتنايي به حريم الهي و پا گذاشتن بر روي هدف خلقت مي باشد .اگر كسي مي خواهد يك قدم فراتر گذارد و بيشتر از حرام را رعايت كند و بيشتر حظ نفس را محدودسازد مي تواند پاره اي از مكروهات را نيز رعايت كند .خلاصه هر كدام ازنيازهاي بدن مادي و طبع بشري از روي هوا، لذت و حظ نفس مي باشد ولي مهم اين است كه بدانيم هر حظي منافات با مبارزه با نفس اماره و شيطان ندارد بلكه بعضي از حظهاي نفساني واجب شرعي هستند .فقط بايد توجه داشت كه حظ نفساني را در راستاي شرع قرار داد تا خدايي شود .كتب زيربراي مطالعه مفيد است : 1- نردبان آسمان ، ويرايش و تدوين : اكبر اسدي 2- سلوك معنوي ، ويرايش و تدوين : اكبر اسدي 3- خودشناسي براي خودسازي ، استاد محمد تقي مصباح يزدي ;