پرسمان

قرآن مجيد در برخي آيات از روزي سخن رانده كه مقدارش هزار سال يا پنجاه هزار سال است: «يُدبّر الأمر من السَّماء إلي الأرض ثمّ يعرج إليه في يَوم كان مِقدارُه ألفَ سنة ممّا تعدّون» سجده/5؛ [او فرمان و تدبير را از آسمان تا زمين بر عهده دارد. سپس روزي كه اندازهاش به حساب شما بندگان هزار سال است به سوي وي بالا ميرود].
در آية ديگر اين روز را پنجاه هزار سال دانسته، ميفرمايد: «تعرجُ الملئكة و الرّوح إليه في يوم كان مِقدارهُ خَمسينَ أَلْفَ سِنة» معارج/4؛ [فرشتگان و روح روزي كه مقدارش پنجاه هزار سال خواهد بود به سوي عرش خدا بالا روند].
امام صادق(ع) فرمود: «إنّ في القيامة خمسين موقفاً كلّ موقف مثل ألف سَنة ممّا تعدّون ثم تلا هذه الآية: «في يوم كان مقداره خمسين ألف سنَة» (نور الثقلين 4/222، ح 7)؛ [قيامت پنجاه ايستگاه دارد و هر ايستگاهي هزار سال از سالهاي شما خواهد بود و آية فوق را تلاوت فرمود.
تذكّر الف: اگر اختلاف هزار سال و پنجاه هزار سال به لحاظ سرعت و بطوء رسيدگي به حساب افراد متفاوت باشد نشان ميدهد كه هم كمتر از آن محتمل است و هم بيش از آن ممتنع نيست چنانكه حديث آينده آن را تأييد ميكند.
ب: ممكن است اين سؤال پيش آيد كه اگر صحنة محشر و روز قيامت پنجاه هزار سال از سالهاي دنيا طول بكشد بنابراين، توان و طاقت مؤمنان به طور كلي گرفته ميشود؛ چنانكه زماني كه رسول خدا دربارة طولاني بودن اين روز سخن ميراند اين پرسش موجب نگراني اصحاب رسول الله(ص) بود: «قيل لرسول الله(ص) ما أطول هذا اليوم؟! فقال: و الّذي نفسُ محمّد(ص) بيده، إنّه ليخفّ علي المؤمن حتّي يكون أخف عليه من صلوة مكتوبة يصلّيها في الدّنيا» (علم اليقين 2/1113)؛ [قسم به كسي كه جان محمد(ص) در دست اوست آن روز براي مؤمن سبك و آساسن است؛ گذراتر و سبكتر از يك نماز واجب كه مؤمن در دنيا به جا آورد.
به ويژه، اسم بزرگ «أسرع الحاسبين» در آن روز تجلّي ميكند كه زيباترين تجلّيگاه آن رسيدگي به حال مؤمن است. افزون بر اين كه، نماز داراي اسراري است كه از جملة آنها پيمودن پنجاه هزار سال در يك نماز واجب است و بر انسان است كه اكنون خود را بيازمايد آيا نماز او پنجاه هزار سال را در خود جاي ميدهد؟ در اين صورت به باطن نماز رسيده و فاصلة ايستگاههاي قيامت را چون برق طي خواهد كرد وگرنه در هر ايستگاهي هزار سال توقّف خواهد داشت.