پرسمان

در احايث فراواني از درخت بهشتي نمونه با نام «شجره طوبا» سخن به ميان آمده است:
1 – پيامبر اسلام(ص) مي فرمايد: «در شب معراج چون وارد بهشت شدم درختي ديدم كه در هر منزل شاخه اي از آن وجود داشت. گفتم: اي جبرئيل اين چه درختي است؟ گفت: اين درخت طوباست. قالَ الله تَعالي: «طوبي لَهُم وحَسُنَ مَاب» رعد/29. (نورالثقلين 2/502، ح 120.)
2 – به نقل امام صادق(ع) پيامبر اكرم(ص) فاطمه(ع) را زياد مي بوسيد. عايشه از اين كار ناخرسند بود. پيامبر(ص) فرمود: اي عايشه چون به بهشت رفتم جبرئيل مرا به درخت طوبا نزديك كرد و از ميوه هايش تناول كردم. حق تعالي عصاره آن را در پشت من نهاد كه فاطمه(ع) از آن متولد شد و هر وقت مشتاق بهشت مي شوم فاطمه(ع) را مي بوسم و چون او را ببوسم بوي درخت طوبا را از او مي يابم. بنابراين، فاطمه حوري آدمي است. (همان، ح 122.)
3 – پيامبر اسلام(ص) به اميرالمؤمنين(ع) فرمود: «يا عَلي أَنت المَظْلُوم بَعدي و أَنت صاحِب شَجَرة طوبي فِي الجَنَّة أَصلُها في دارِكَ وأَغصانُها في دار شِيَعَِتِكَ و مُحبيكَ» [بعد از من به تو ستم خواهد شد. تو صاحب درخت طوبا در بهشت هستي. اصل اين درخت در خانه تو و شاخه هايش در خانه شيعيان و دوست داران توست.] (همان/504، ح 126.)
4 – به نقل امام موسي بن جعفر(ع) از پيامبر(ص) پرسيدند درخت طوبا چيست؟ فرمود: درختي است كه تنه آن در خانه من و شاخه اش بر سر اهل بهشت است. بار يگر پرسيدند: درخت طوبا چيست؟ فرمود: آن درخت در خانه علي(ع) است. باز درباره اين تفاوت پرسيدند. فرمود: خانه من و خانه علي(ع) در بهشت يك جا قرار دارد. (نورالثقلين 2/506، ح 137.)
مرحوم فيض كاشاني مي گويد:
درخت طوبا را برخي پژوهشگران به علم و معارف الهي تأويل كرده اند، به ويژه دانشي كه درباره احوال آخرت و چيزهايي است كه خردها به تنهايي از راه انديشه ها و كاوش هاي علمي به آنها دست نمي يازد. نور اين گونه دانش ها را تنها بايد از مشكات نبوت خاتم پيامبران (عليه وعليهم السلام) و از نور ولايت او كه در رسالتش نهفته و پرتوهاي آن از ولايت افضل اوصياي او علي بن ابي طالب(ع) در دل هاي پذيرندگان هدايت و ايمان و مستعدان علم و عرفان است، گرفت؛ زيرا آثار علوم الهي و معارف حقيقي در دل عارفان اين امت از بدر ولايت و ستاره هدايت علي(ع) مي تابد؛ چنان كه پيامبر(ص) به روشني در اين باره فرمود: «أَنا مَدينة الْعِلم وعَليٌ بابُها» و نسبت ذات مقدس او به ساير اوليا و علما در «ولادت معنوي»، چونان نسبت آدم ابوالبشر به ساير مردم در «ولادت صوري» و ظاهري است. از اين رو در حديث پيامبر(ص) آمده: «يا عَلي أَنا وأَنت أَبوا هذهِ الاُمَة» [من و تو پدران اين امت هستيم.] (علم اليقين 2/1249.)