تفكر وتدبر از نظر اسلام واولياي گرامي آن بسيار مطلوب ومورد تأكيد فراوان قرار گرفته است تا جايي كه امام صادق (عليه السلام) فرمود : (تفكُّرُ ساعةٍ خيرٌ من عبادةِ سنةٍ) انديشه يك ساعت بهتر است از يك سال عبادت (محمد محمدي ري شهري ، ميزان الحكمة ج 3 ص 2465 ، ماده فكر شماره 16221.) تفكر در آيات طبيعت وشاهكارهاي عالم خلقت باعث پيدايش علوم طبيعي گرديده است، تفكر در آيات شريفه قرآن ، در خلقت آسمان وزمين وخالق آن ها ، در اين كه امّت هاي گذشته چگونه آمدند ورفتند آنانكه رسولان الهي را تكذيب كردند به چه سرنوشتي افتادند ، در عاقبت امور ، در نعمت هاي بي پايان الهي، در اندوخته هاي علمي و به طور كلي تفكر در آنچه كه براي تكامل انسان مفيد است اعم از مادي ومعنوي مورد سفارش وتأكيد دين مبين اسلام است ، حضرت حُرّ بن يزيد رياحي در چند دقيقه آخر زندگياش با تفكر در عاقبت امر، خود را از عذاب اَبدي نجات واز بازيافته گان خاص بارگاه الهي قرارداد وبه بهشت ورضوان الهي نائل آمد ، قرآن مجيد ميفرمايد : آيا در باره قرآن نمي انديشند ؟ اگر از سوي غير خدا بود اختلاف فراواني در آن مي يافتند( نساء آيه : 82)خردمندان كساني هستند كه در اسرار آفرينش آسمان ها وزمين ميانديشند وميگويند بارالها ، اين ها را بيهوده نيا فريده اي (آل عمران آيه : 191) . آيا در زمين گردش نكردند تاببينند عاقبت كساني كه قبل از آن ها بودند چگونه بود (روم : آيه 9 ) اين داستان ها را بازگوكن شايد بينديشند وبيدار شوند (اعراف آيه : 176 ). امام علي (عليه السلام) فرمود : تفكر در نعمت هاي الهي خوب عبادتي است (محمد محمدي ري شهري ميزان الحكمه : ج 3 ص 2464 ماده : فكر شماره 16215 ) در حديثي ديگر فرمود : كسي كه در اندوخته هاي علمي خود زياد تفكر كند ، علمش مُتقَن ميگردد و چيزي را كه نميفهميد مي فهمد (همان شماره : 16260). وفرمود : تفكر در عاقبت امر از مهلكه ها نجات مي بخشد ( همان : شماره 16180 )وفرمود : ريشه سلامتي از لغزش ها، تفكر قبل از انجام كاراست (همان : شماره 16185). نتيجه اين كه تدبر وتفكر در همه مواردي كه تأمين كننده سعادت انسان است و حقيقت را براي بشر آشكار مي سازد و موجب ترقي و تكامل و كشفيات نو ميگردد و مايه عبرت انسان مي شود مطلوب واز سفارشات مؤكّد اسلام مي باشد ، البته تفكر براي خداشناسي از اهميت ويژه اي برخورد دار است چرا كه سعادت ابدي انسان در گرو خداشناسي است .