پاسخ اين سؤال در روايت زير، به خوبي بيان شده است. ابن ابي العوجا (مردي كافر و معروف به زندقه و الحاد)، روزي در موسم حج در مسجد الحرام همراه با جمعي از همفكران خود نشسته و ناظر اعمال حاجيان و سعي و طواف آنان بودند و با ديده استهزا مينگريستند و ميخنديدند. در نقطه ديگر مسجد نيز حضرت امام صادق با جمعيت انبوهي نشسته بودند و مردم از منبع سرشار علوم آسماني آن حضرت بهره ميبردند.
ابن ابي العوجا خود را به مجلس امام(ع) رسانيد و گفت تا كي شما اين خرمن را ميكوبيد و به اين سنگ پناهنده ميشويد و اين خانه از سنگ و گل برافراشته را ميپرستيد و همچون شتران رميده، برگرد آن جست و خيز ميكنيد؟! هر كس در برنامه و تشريفات اين خانه بينديشد، ميفهمد اين كاري است كه دستور دهنده اش خالي از حكمت و راي و بينش بوده است.
امام صادق(ع) فرمودند: اين (كعبه)، خانه اي است كه خداوند حكيم آن را وسيله امتحان بندگان خود قرار داده و آنان را مامور به تعظيم و زيارت آن فرموده است تا ميزان روشني، براي اخلاص و تسليم در امر عبادت و بندگي و خضوع در پيشگاه خدا، درميان بشر باشد.
افراد خالص الايمان و منقاد در برابر فرمان حضرت خالق سبحان، از مردم منافق بي ايمان جدا شوند؛ اين خانه قرار گاه پيغمبران و قبله گاه نمازگزاران است و راه رسيدن به مغفرت و رضاي حضرت ايزد منان ميباشد. پس منظور نه پرستش سنگ است و نه عبادت بت؛ بلكه معبود به حق، الله است كه خالق جسم و جان آدميان و آفريدگار زمين و آسمان است. تعظيم اين خانه واستلام اين سنگ، به قصد اطاعت امر و فرمان او است. (بحار الانوار، ج 10، ص 209)؛
با توجه به اين مطالب است كه دانشمندان اخلاق فرموده اند: چون چشم حج گزار به خانه افتد، بايد عظمت خانه را در پي آرد و چنان تصور كند كه گويا خداوند خانه را ميبيند و اميدوار شود كه لقاي خود را روزي او كند؛ چنان كه ديدار خانه خود را روزي او كرد و خدا را شكر گزارد كه او را به خانه خود رسانيد و در زمره ميهمانان خود در آورد و به ياد آرد كه در قيامت، همه خلايق، اميد و آرزوي دزفول به بهشت را دارند... (جامع السعادات، ج 3، ص 391؛ حج عارفان، ص 107)
حال فرق زيارت كعبه و عبادت در مسجد الحرام با پرستش بتها و عبادت در بتكده ها روشن ميشود؛ چون بت پرستان خود بت را ميپرستند و بتكده ها را براي محافظت از بتهاي چوبي و سنگي خود احداث ميكنند؛ اما كعبه به دستور خدا و به عنوان علامت و نشانه او در زمين و از اول تاريخ ساخته شده است.
مسجد الحرام كه خانه كعبه در آن قرار دارد، پيشين هاي به قدمت خود كعبه دارد. شواهد نشان ميدهد كه بينانگذار آن، حضرت آدم بوده و ابراهيم و اسماعيل(ع)، بعدها آن را بازسازي نموده اند. مسجد الحرام، برترين مسجد خدا بر روي زمين است و قرآن با عظمت و احترام از آن ياد كرده و كفار و مشركان را از تصدي امور آن و حتي ورود به آن ممنوع كرده است.
پيامبران بزرگ خدا، صالحان و صديقان تاريخ، در آن حضور يافته و به عبادت و بندگي خدا پرداختهاند. و ساير مساجد نيز، همگي، مكان عبادت خدا و راز و نياز با او و محل تجمع مسلمانان و مركز وحدت و يگانگي آنان است و تنها افراد پاك ميتوانند وارد اين مساجد شوند.
خداوند خود مساجد را اين گونه توصيف ميكند:
خانه هاي من در زمين مساجد است. اين خانه براي اهل آسمان ميدرخشند؛ آن گونه كه ستارگان براي ساكنان زمين پرتو افكني ميكنند. خوشا به حال بندهاي كه در خانه خود وضو ميگيرد، آن گاه مرا در خانهام زيارت ميكند... (وسائل الشيعه، ج 1، ص 268)
حال شما مساجد الهي را با ساير عبادتكده ها (بتخانه ها، حتي كليساها، ديرها، كنشت ها و...) مقايسه كنيد و فرق آنها را تجسم نماييد.