راغب در مفردات مي گويد: شكر همان تصور نعمت و اظهار آن است و نقطه مقابل آن كفر است كه فراموشي نعمت و پوشاندن آن مي باشد.[44] ايشان شكر را به شكر قلب، يعني انديشه دربارة نعمت و شكر زبان يعني ثنا گفتن بر منعم و شكر ساير اعضا، يعني قدرداني و پاسخ گويي در برابر نعمت تقسيم كرده است.[45] امام صادق(ع) مي فرمايد: كم ترين شكر آن است كه نعمت را از خدا بداني بي آن كه قلب تو مشغول به آن نعمت شود و خدا را فراموش كني و هم چنين راضي بوده به نعمت او و اين كه نعمت خدا را وسيلة عصيان او قرار ندهي و اوامر و نواهي او را با استفاده از نعمت هايش زير پا نگذاري.[46] البته بايد اعتراف كرد كه حق شكر الهي را كسي نمي تواند ادا كند همان گونه كه امام سجاد(ع) در مناجات خود مي گويد: چگونه مي توانم حق شكر تو را به جا آورم در حالي كه همين شكر من نياز به شكري دارد و هر زمان كه مي گويم الحمدلله بر من لازم است كه به خاطر همين توفيق شكر گزاري بگويم لك الحمد.[47]
بنده همان به كه زتقصير خويش عذر به درگاه خدا آورد
ورنه سزاوار خداونديش كس نتواند كه بجا آورد
از دست و زبان كه بر آيد كز عهده شكرش بدر آيد
در بعضي از روايات آمده است كه شكر هر نعمتي و اگر چه بزرگ باشد اين است كه حمد خداي عزوجل كني.[48]
امام صادق(ع) از مسجد بيرون آمد ديد مركبش گم شده است. حضرت فرمود: اگر خدا آن را به من برگرداند حق شكرش را مي گزارم چيزم نگذشت كه آن را آوردند. ايشان فرمود: الحمد لله. شخصي عرض كرد: مگر نفرمودي حق شكر خدا را مي گزارم؟ فرمود: مگر نشنيدي گفتم الحمدلله.[49] (يعني با گفتن همين كلمه حق شكر بجا آورده مي شود.)
البته شكر در مرتبه عالي، به كارگيري نعمت در جهت مشروع است از اين رو امام صادق(ع) مي فرمايد: شكر نعمت ها پرهيز از گناهان است.[50]

[44] مفردات، ماده شكر.
[45] سفينه البحار، ج 1، ص 710.
[46]
[47] مفاتيح الجنان، مناجات شاكرين.
[48] اصول كافي، ج 3، ص 151.
[49] همان، ص 153.
[50] همان، ص 150.