مرکز پاسخگويي: دفتر تبليغات اسلامي
موضوع اصلي: اخلاق و عرفان
موضوع فرعي: صله رحم
منظور از صله يا قطع رحم چيست؟


پاسخ:
رحم معناي عرفي دارد كه به مطلق خويشاوند پدري و مادري است، هر چن با واسطه باشد و به خويشان از طريق اولاد نيز رحم گويند. بنابراين پدر ، مادر، پدر و مادر بزرگ ها ، برادر ها و خواهر ها و اولاد آنان و نوه ها و دايي و عمه و خاله و عموها و فرزندان و نوه ها همه از رحم محسوب مي شوند. امام صادق(ع) فرمود: صلة رحم پيوند با تمام خويشاوندان است؛ محرم باشند يا نامحرم، با واسطه باشند يا بي واسطه.(1)
صلة رحم يعني ارتباط دوستي با خويشان ، گرچه با سلام و احوالپرسي كردن و تلفن زدن يا نامه نوشتن. امام صادق(ع) فرمود: صلة رحم و نيكي به برادران ايماني، حساب روز قيامت را آسان مي كند و انسان را از گناه باز مي دارد. پس با نزديكان خود صله كنيد و به برادران خود نيكي نماييد، هر چند به سلام كردن باشد.
صلة رحم مراتبي دارد: رسيدگي به خويشان، گاهي به رفت و آمد و گاهي به كمك مالي كردن يا حفظ آبروي آن ها يا دفع ضرر است.
قطع رحم نيز داراي مراتبي است. پس هر عملي كه صلة رحم بر آن صادق باشد ، به طوري كه اگر به جا نيآورد، مي گويند قطع رحم كرده، آن عمل شرعاً واجب است، مثلاً هر گاه شخص ثروتمندي ، خويشاوند فقيري دارد كه محتاج مخارج ضروري زندگي است ، دادن مال به اندازه اي كه رفع ضرورت كند و حاجتش بر آورده شود، صلة رحم است و ندادن آن قطع رحم محسوب مي شود.
صله و قطع رحم در مورد خويشان غير مسلمان نيز جاري است. شخصي به حضرت صادق (ع) عرض كرد: بستگان من ، بر غير دين من هستند. آيا باز براي ايشان حقّي بر گردن من هست؟ حضرت فرمود: بلي، حقّ رحم به هيچ وجه ساقط نمي شود و اگر بستگانت بر دين تو بودند، دو حق بر تو داشتند: يكي حقّ رحم و ديگري حق هم ديني.

***
پاورقي:
1. شهيد دستغيب ، گناهان كبيره، ج 1، ص 148.