مرکز پاسخگويي: دفتر تبليغات اسلامي
موضوع اصلي: اجتماعي و فرهنگي
موضوع فرعي: معاشرت عرفا
اين حديث را كه عارف بدنش با خَلق و دلش با خدا است تشريح فرماييد.


پاسخ:
روايت فوق از امام صادق(ع) است.1[3] نظير اين سخن از امام علي(ع) در وصف پرهيزكاران در نهج البلاغه آمده است: اولياء الهي، با بدن هايي با مردم معاشرت مي كنند كه جان هاي اين بدن ها به بالاترين مقام هستي آويخته است.[4]
اين دو حديث در مقام بيان اين مطلب است كه اولياي الهي هر چند در اين دنيا زندگي مي كنند، ولي به افقي بالاتر مي نگرند. ابن سينا ميگويد: اهل معرفت (عرفا) مراتب و مقاماتي دارند. آنها در عين اين كه پردة بدن حجاب چهرة آنها است و روحشان با بدن است، اما جامة بدن را كنده و از آن عريان گشته و آهنگ عالَم قدس نموده اند.[5]
راز رسيدن به اين مرتبه، انقطاع الي الله و بندگي خدا است. امام سجاد(ع) حجاب و حائل ميان انسان و خدا را اعمال ناشايسته و ارزوهاي طولاني ميداند و در دعاي خود ميگويد: پروردگارا، كسي كه به سوي تو حركت مي كند، راهش نزديك است!.
ميـان عـاشق و معشــوق هيچ حائل نيسـت
تو خود حجاب خودي حافظ از ميان برخيز
با ياد خدا، اتصال قلبي انسان به درگاه الهي و وارستگي از لذات مادي حاصل ميشود. كساني كه لذت مناجات و ذكر خدا را چشيده اند، از لذت هاي ديگر بي نياز شده، دل از تمامي آنها كنده اند. شخصيت هاي آسماني چنان مجذوب عبادت حق شده اند كه هيچ چيز نمي تواند آنان را از اين حضور باز دارد. استاد مطهري ميگويد: عارف نمي گويد كه من به جايي برسم كه جهاني از انديشه شوم. آيينه اي شوم كه جهان در من منعكس شود. ميگويد مي روم تا به مركز جهان برسم. به آن جا كه رفتي و رسيدي،همه چيز داري، ولي هيچ چيز را نمي خواهي. به مقامي ميرسي كه همه چيز به تو مي دهند و تو به هيچ چيز اعتنا نداري جز به خود او.2[6]
آن كس كه تو را شناخت جان را چه كند فرزند و عيال و خانمان را چه كند
ديوانـه كـني، هـر دو جهـانـش بخشــي ديوانة تو هر دو جهان را چه كند

***
پاورقي:
[3]ميزان الحكمه، ج 3، ص 1889، به نقل از مصباح الشريعه، ص 519.
[4]نهج البلاغه، قصار 139.
[5]استاد مطهري، مجموعة آثار، ج 7، ص 111.
[6]دعاي ابوحمزه ثمالي.