كوهها


فرمود اي مفضل نظري به كوهها و سنگها و مزارع كن ببين كوهها را از سنگ و خاك بر روي هم انباشته است و به هم پيوسته و مانند نباتات رشد و نمو دارد اما مردم كم عقل و بي علم گمان مي كنند آنها ساكن و جامد و بي نشو و نما هستند نهايت آنكه رشد و نمو آنها از نباتات به مراتب بطي ءتر و كندتر است ادواري لازم است تا يك كوه رشد كند و ادواري مي گذرد تا متلاشي شود كه همه در عمر خود حالات مختلفه آن را
ديده ايم برخي گمان مي كنند آفرينش كوهها و سنگها عبث و باطل است در حالي كه منافع اين كوهها زياد و قابل احصاء و شماره نيست از جمله منافع ظاهري آنها حامل و جالب و جاذب برفهاست كه در دره هاي خود مي گيرد و جا مي دهد و نگاه مي دارد از زمستان و براي تابستان به مردم مي رساند - نباتات و گياهان و ميوه هاي كوهستاني اكثر مانند عقاقير و داروهاي امراض داخلي و دواي دردهاي دروني و بيروني است كه آن مواد روي خاك به دست نمي آيد از اينها كه بگذريم غارها و دره ها و مخزنها و پيشه ها و بيشه ها در نشيب و فراز كوهها آفريده است كه مسكن حيوانات درنده و سبع يا مار و افعي و اژدها و غيره مي باشد از اين كوهها انواع مواد و الوان مختلف سنگها براي صناعات و عمارات مي برند و زيب و زيور مساكن خود مي كنند.

آسياها براي آرد كردن گندم و نرم كردن حبوبات از اين سنگهاست.

و انواع مواد صنعتي ديگر كه امروز از اين كوهها استخراج مي شود مانند انواع سيمانها و مواد آهكي و معادن گچ و سنگهاي تورق پذير و مواد ديگر و بسياري از سنگها كه مانند آينه صاف و مانند شيشه عكاسي از طبيعت عكس برداري كرده.

و مهمتر از همه معادن جواهر و فلزات چون آهن و روي و سرب - مس طلا و نقره و فيروزه و غيره و در طبقه پائين تر جيوه نفت و اورانيوم و هزاران نوع عناصر و مواد ديگر كه مقداري از آن كشف شده و مقداري را علم در آينده كشف خواهد نمود همه در زير پاي اين كوهها قرار داده و تعبيه فرموده است اي مفضل آيا همه موجودات و مواد آلي و صنعتي و قيمتي به دست طبيعت به وجود آمده يا به قدرت و علم حق تعالي از طبيعت تركيبي به وجود آورده است.