تعليمات علوم


فرمود اي مفضل فكر كن از علومي كه خداوند به بندگان خود الهام كرده و آموخته است و هر يك داراي حكمت و مصلحتي بوده و هر چه صلاح دين و دنياي آدمي بوده به او تعليم فرموده است و آنچه براي دين و عقيده و مذهب او نسبت به معرفت خداي تعالي لازم مي شد به دلايل و شواهدي كه در خلقت اشياء ظاهر مي گردانيده و دلالت بر وجود صانع عالم مي كند در نظر او مجسم مي فرموده - مثلا نيكوئي بر پدر و مادر و خودداري از خيانت و جنايت با امانت داري و بر و نيكوئي و صله رحم و ساير فضائل خواه مسلمان باشد يا كافر خواه مخالف باشد يا موافق نيكوئي در حق همه شايسته و لازم است خداوند به آدمي راه علم و دانش را آموخته و طريقه عمل و بينش را تعليم فرموده تا مانند چهارپايان نباشد و شناسائي گياهها و حيوانات و جمادات را در افاضه اشراقي آموخته است تا از آنها حداكثر استفاده را روي مباني علمي بنمايند - مانند علم كشتي سواري - و سير در دريا و صحرا و كوهها و بيابانها و همچنين شناختن حيوانات اهلي و وحشي و استفاده از آنها و خلاصه آنكه هر چه به آدمي مصلحت زندگي او ايجاب مي كرده آموخته است.

و نيز براي مصالح زندگاني تشريعي او علم هيئت افلاك شناسي و ستاره شناسي را الهام
فرموده و از علوم طبيعي و رياضي - فلكي - ماوراي عالم طبيعت به آنها به قدر استطاعت و به شرط تقوي عنايت فرموده است - تا دفع نقص از خود كرده به كمال خود برسد.