امام صادق و شكر نعمت


از سنن فطري خلقت شكر نعمت است و هر موجودي به نحوي شكر نعمت مي گذارد - انسان كه به مزاياي دين براي نيل به درجات انسانيت مزين گشته بايد بهتر و كاملتر از عهده شكر نعمت بي پايان خداوند برآيد.

سعدي گويد:

منت خداي را عزوجل كه طاعتش موجب قربت و به شكر اندرش مزيد نعمت.

هر نفسي كه فرومي رود ممد حيات است و چون برگردد مفرح ذات است پس در هر نفسي دو نعمت موجود است و بر هر نعمتي شكري واجب.



از دست و زبان كه برآيد

كز عهده شكرش بدر آيد



در قرآن فرموده اعملوا آل داود شكرا و قليل من عبادي الشكور

شكي نيست كه بندگان از عهده شكرش بدر نيايند و جز به تقصير سپاسگزاري راهي ندارند.



بنده همان به كه ز تقصير خويش

عذر به درگاه خداي آورد



ور نه سزاوار خداونديش

كس نتواند كه به جاي آورد



امام صادق عليه السلام در سخنانش بيشتر اصحاب را به اين حقيقت رهبري و در وصاياي خود شكر نعمت را براي حفظ نعم تأكيد فرموده است.


قال (ع) احسنوا جوار النعم و احذروا ان تنتقل عنكم الي غيركم اما انها لم تنتقل عن احد قط فكادت ترجع اليه و كان اميرالمؤمنين عليه السلام يقول «فلما اد بر شي ء فاقبل»

فرمود نيكوئي كنيد به همسايگان از نعم خود برسانيد بترسيد از روزي كه اين نعم را از شما به غير منتقل كنند هيچ كس نمي تواند نعمتي را به كسي برساند يا سلب كند مگر به خواست خداوند ولي نعمت خدا داد را با ديگران در ميان نهادن شكر نعمت و مزيد نعمت است - اميرالمؤمنين عليه السلام مي فرمود اگر نعمت از تو برگردانيد تو آن را اقبال كن يعني از هر چه داري با ديگران در ميان نه كه استقبال نعمت و سبب مزيد آن است.

پرسيدند چگونه بايد نعمت را حفظ كرد - سدير كوفي بود سؤال كرد فرمود مال و مكنت به هر كس عنايت مي فرمايند نعمتي است كه حجت خدا بر خلق و وسيله آزمايش است اگر بتوانيد آن مال را از خود دور و دفع نمائيد بكنيد وگرنه با بخشش شكر آن را بنمائيد.

سدير گفت يابن رسول الله بماذا؟

قال عليه السلام به قضاء حوائج اخوانكم من اموالكم يعني حوائج برادران خود را كه هميشه بوده و هستند و حاجت و نياز داشته اند برآوريد - ثم قال تلقوا النعيم يا سدير بحسن مجاورتها يعني آنها را به ملاقات و حق همسايگي از نعم خود برخوردار كنيد و سپاسگزاري كنيد از نعمتي كه به شما ارزاني شده است و انعموا علي من شكركم و بر آنها كه شاكر هستند انعام كنيد و انفاق نمائيد.

فانكم اذا كنتم كذلك استوجبتم من الله الزياده و من اخوانكم المناصحة ثم تلاقوله تعالي و لئن شكرتم لا زيدنكم و لئن كفرتم ان عذابي الشديد

فرمود اگر نعمت الهي را در مال دنيا با همسايگان و اقرباء و خويشان ذي حقان در ميان نهاديد مستوجب زيادتي نعم مي شويد و در اين روش برادران خود را نيز نصيحت كنيد و يادآور شويد كه خداي تعالي فرموده



شكر نعمت نعمتت افزون كند

كفر نعمت از كفت بيرون كند



فرمود شكر انحاء و اقسام مختلفي دارد از طرق شكر تظاهر بنده به نعمت مولا است يعني هر چه به او عنايت شد نشان دهد و به ديگران بنمايد و امام صادق (ع) به همين منطق فرموده :


ان الله يحب الجمال والتجمل خداوند جمال و تجمل يعني زيبائي و نظافت و پاكيزگي و طهارت را دوست دارد و دستور فرموده است كه هر نعمتي داريد براي ديگران بگوئيد و در ميان نهيد و اما بنعمة ربك فحدث كه نقل و شكر نعمت سبب غفران و تكثير آن مي گردد و مرد شكور قدر و مرتبه بيشتري پيدا مي كند از آدم ناسپاس و حق ناشناس.