امام جعفرصادق و علم و دانش


گفته شد كه امامين صادقين عليهماالسلام در علم، قدرت و نيروي شگفت آميزي نشان دادند به طوري كه در ائمه ما پس از اميرالمؤمنين شاه ولايت در ظهور و بروز علمي هيچ يك به سطح معارف اين دو امام نشر معارف نكردند يعني موانع سبب كتمان و عدم توسعه تعليم و تربيت عصر آنها مي شد.

علم و دانش هم يك موهبتي است الهي و نوري است كه در قلوب صافيه و نفوس زكيه تابش مي كند و اين بارقه آسماني به هر دلي تابيد او را بيدار و مباهي و مفتخر مي سازد و ناگزير است كه علم خود را اعلام كند و چون آب در كاسه لبريز مي گردد و همه را سيراب مي كند و اكنون آراء كساني كه اين امام را به علم و دانش معرفي كرده اند نقل مي كنيم.

حافظ عبدالعزيز ابن الاخضر الجنابذي «گنابادي» مي نويسد:

سمعت جعفر بن محمد يقول سلوني قبل ان تفقدوني فانه لا يحدثكم احد بعدي بمثل حديثي [1] .

اي مردم هر چه مي خواهيد از من بپرسيد قبل از آنكه مرا نبينيد و بدانيد كه احدي پس از من اين اخبار علمي را براي شما نخواهد گفت.

نگارنده گويد: اين همان نداي علوي بود كه البته جز از حنجره صادق آل محمد نبايد صادر شود زيرا به خوبي از عهده ي اين دعوي برآمد.

ابن حجر مي نويسد: نقل الناس من العلوم ما سارت به الركبان و انتشر صيته في جميع البلدان [2] .

مردم آنقدر از علوم زلال او فراگرفتند كه با مسافرين اطراف و اكناف صيت شهرت علمي او در تمام بلدان و كشورهاي اسلامي طنين انداز گرديد.

ابن شهرآشوب مي نويسد: نقل عنه من العلوم مالم ينقل عن احد آنقدر علم و دانش از او به تنهائي نقل شد كه تاكنون از احدي اين همه علم و فنون نقل نشده است.

نوح بن دراج گويد: نوح بن دراج به ابن ابي ليلي گفت كسي را مي شناسي كه از ديگري نقل قول علمي و حكم و فتوي دهد گفت جز يك نفر نمي شناسم كه همه از او نقل قول مي كنند پرسيد كيست؟ پاسخ داد جعفر بن محمد است كه هر كه را مي بينم و مي شنوم از او نقل مطالب و حكمي شرعي مي نمايد.


شيخ مفيد مي نويسد: هيچ كس مانند جعفر بن محمد سر زبانهاي علما نيست همه خلق از او نقل حديث مي كنند و آثار علمي در اذهان و افكار عمومي چون آفتاب فروزان است و اصحاب حديث نام كساني را كه از او نقل و روايت كرده اند جمع نموده به چهار هزار نفر رسيده اند - و ابن عقده در رجال خود چهار هزار نفر ثقات را نام برده كه مسلم است چند برابر غير ثقات بوده اند. [3] .


پاورقي

[1] معالم العترة الطاهره به نقل الامام الصادق رمضان لاوند ص 48.

[2] الصواعق المحرقه.

[3] ارشاد مفيد.