مراء و جدل دو مرض مذموم مهلك نفساني و دو قوه شهوي باطني است كه بر نفس انسان عارض مي شود و مفادش اين است كه آدمي بر غير به رفتار و گفتارش اعتراض كند تا او را تحقير نمايد و خود را بزرگ تر معرفي كند.


او را ابله و خود را زيرك او را نادان و خود را دانا نشان دهد اين دو مرض خطير موجب هلاكت نفس مي گردد زيرا كوچكترين اثرش ايجاد حقد و كينه و عداوت و دشمني است نفرت و بدبيني به وجود مي آورد دوستي را به خصومت و دشمني مبدل مي كند.

حضرت امام صادق عليه السلام اين امراض را علاج فرموده و به ارشاد و افاضات خود داروي آن را آموخت و به نصايح دين طريقه معالجه آن را تعليم نمود.

قال عليه السلام المؤمن يدارا و لا يماري [1] .

مؤمن هميشه مدارا و سازش مي كند تلخي و دلتنگي به وجود نمي آورد.



آسايش دو گيتي تفسير اين دو حرف است

با دوستان مروت با دشمنان مدارا



قال عليه السلام الجهل في ثلاث شدة المراء و الكبر و الجهل بالله

ناداني در سه جا آشكار مي شود يكي در جدل و ديگر در تكبر و سوم در بي معرفتي به خداي خالق عالم مفهوم مخالفت آن جدل نكردن - تكبر نورزيدن - معرفت به خدا پيدا كردن است.

قال عليه السلام سبعة يفسدون اعمالهم - سابعهم الذي لا يزال يجادل اخا، مخاصما له فرمود هفت چيز است كه اعمال آدمي را فاسد مي كند هفتمي جدلي است كه دشمني بين برادران مسلمان ايجاد كند و با اين نمونه ها ديديم كه امام (ع) از دو جنبه مثبت و منفي امراض روحاني انتقاد فرموده و پس از تعريف و توصيف راه علاج را در همان عبارت به طريق مفهوم مخالف تعليم فرموده است مثلا آنچه اعمال را فاسد نمي كند اين است جدل نكند و هر چه بخواهد به طريق استعلام بپرسد.