زندگاني امام جعفر صادق فرزند امام محمد باقر كه از ائمه اثني عشر شيعه اماميه و از سادات و بزرگان اهلبيت عترت و طهارت مي باشد در يك تحول تاريخي بين دو سياست مختلف مقتدر اموي و عباسي تصادف كرد يعني از سال 80 تولد آن حضرت تا سال رحلت او كه قريب هشتاد سال مي شود عصر انقلاب سياسي بوده يك دولت خونخوار مقتدري عياش و با عصبيت در حال ضعف و فتور رو به سقوط رفت و يك دولت تازه كاري به دستياري ايرانيان آزموده روي كار آمد يكي از مسائل مهمي كه در اين عصر مورد توجه و در عين حال از معضلات شئون اجتماعي به شمار مي رفت مسئله خراج بود كه در حقيقت سياسي خارجي و داخلي و شئون زندگاني اجتماعي اسلام را مي توان از مسئله خراج بدست آورد.

خراج يا ماليات كه از جزيه و حقوق ديواني اين روز يا حقوق شرعي صدر اسلام مانند زكوة وصول مي شد و به صندوق بيت المال مسلمين ريخته مي شد در اين عصر به حد كمال ارتقاء رسيد و در خور بحث مفصلي است [1] .

مادر كتاب جهان اسلام و اسلام در جهان از اين موضوع تحت عنوان ثروت در اسلام شمه اي گفتيم و متذكر شديم كه صندوق بيت المال مسلمين در عهد شيخين يك وضع خاصي داشت كه با حكومت ديني آنها متناسب بود و در عهد امويان تا عبدالملك مروان نيز وضعي خاص داشت و در حكومت بني عباس رنگي ديگر به خود گرفت زيرا ضرب سكه در زمان امام محمد باقر (ع) به تعليم آن حضرت شد و معاملات كالائي روي مباني داد و ستد نقدي رفت و غنائم خريد و فروش مي شد و قصاص بديات مبدل مي گرديد و جزيه و خراج و عنوة و في ء كه هر يك فصلي خاص داشت به صورت وجهي نقد در آمد و خمس كه سهم ذوي القربي و يتامي مساكين - ابناء السبيل بود به آنها داده مي شد و قسمتي هم به نام سهم امام به صندوق بيت المال ريخته مي شد تا بين مسلمين بالسويه تقسيم گردد.