اينك براي بسط اطلاعات خوانندگان عزيز تعدادي از روات و اصحاب و شاگردان مدرسه جعفري را كه از رجال امت و علماء حديث و وارثين علوم جعفري به مقدار استعداد و لياقت و شرايط وجودي و زمان و مكان بودند و مورد اعتماد فريقين گرديده همه فرق اسلامي از آنها نقل حديث نموده اند و اخبارشان در صحاح سته مورد استناد و از اهم مصادر و اوثق اخبار روات است نقل مي كنيم تا معلوم شود علاوه بر روات موثق شيعه و اصحاب خاص اماميه مكتب جعفري مرداني بزرگ و علماي متبحري ديگر بوده اند يا از همين فرقه كه مورد اعتماد و وثوق عامه دانشمندان گرديده يا از آنها كه مورد اطمينان علماي عامه بوده اند و احاديث از آنها اخذ و اقتباس و ضبط و نقل شده است.


1- ابراهيم بن سعد - ابراهيم بن سعد بن عبدالرحمن زهري متوفي 183 از بزرگان رجال و اعلام سته مي باشد كه يزيد بن هارون و احمد بن حنبل و بسياري از او نقل حديث نموده اند و ابن معين و ابوحاتم و عجلي و احمد بن حنبل او را موثق شناخته و روايات او را در تهذيب و كافي هم نقل كرده اند.

2- ابراهيم بن زياد - ابراهيم بن زياد بغدادي متوفي 288 كه مسلم و ابوداود و نسائي از او نقل كرده اند.

3- ابراهيم بن محمد - ابراهيم بن محمد بن يحيي اسلمي ابواسحاق مدني متوفي 191 از رجال اصحاب امام صادق بوده است.

4- ابراهيم بن طهمان - ابراهيم بن طهمان بن شعيب هروي متوفي 168 از اعلام رجال صحاح سته مي باشد ابونعيم نوشته او را امام صادق روايت كرده و مردي موثق بوده - احمد بن حنبل - ابوداود - و ابوحاتم نيز او را توثيق نموده و از او نقل كرده اند.

5- ابراهيم بن علي - ابراهيم بن علي بن الحسن بن رافع مدني كه احمد بن محمد و ابراهيم بن منذر و يعقوب بن حميد و ابن ماجه از او نقل حديث نموده اند.

6- ابراهيم بن محمد - ابراهيم بن محمد بن ابي يحيي متوفي سال 183 از اعلام علماي حديث است كه شافعي از او نقل كرده و توثيق نموده احمد بن حنبل او را قدري - معتزلي - جهمي دانسته - ابن عدي و ابن عقده و شيخ طوسي كتب او را يادآور شده اند.

7- ابراهيم بن مهاجر ازدي - از رجال حديث است كه حفص بن راشد از او نقل كرده و خطيب بغدادي او را از متفقين نوشته است.

8- بسام بن عبدالله - بسام بن عبدالله صيرفي ابوالحسن كوفي - از موثقين است احمد و يحيي بن معين او را توثيق كرده نسائي و ابن حجر از او نقل كرده اند.

9- بشير بن ميمون - بشير بن ميمون خراساني متوفي 180 ساكن مكه بود بعد به بغداد رفته و از اصحاب امام صادق گرديده و پس از امام صادق معتكف و گوشه نشين گشته.

10 - تليد بن سليمان - تليد بن سليمان محاربي ابوسليمان كوفي اعرج متوفي 190 احمد بن حنبل و اسحاق بن موسي از او نقل كرده و ترمذي و ابن عقده كتابي را كه از حضرت صادق نقل كرده ذكر نموده اند.


11- الجراح بن مليح - جراح بن مليح رواشي كوفي متوفي 175 - سفيان بن عقبه ابوقتيبه - ابن مهدي - ابن سعد از او نقل حديث نموده او متولي خزينه هارون در بغداد بوده و ضعيف الحديث است - مسلم - ابوداود - ترمذي - ابن ماجه از او نقل نموده اند.

12 - جرير بن عبدالحميد - جرير بن عبدالحميد بن قطر ابوعبدالله رازي قاضي متوفي 188 كه ابن راهويه - پسران ابي شيبه - يحيي بن معين - موسي بن قطان - محمد بن قدامه از او نقل نموده اند - عجلي و نسائي او را موثق شناخته از رجال صحاح سته نام برده شيخ در رجال از اصحاب امام صادق شناخته ابن حجر هم او را صحيح و ثقه نام برده.

13 - حبيب بن نعمان - حبيب بن نعمان اسدي از رجال بني اسد و صاحب كتابي است كه از امام صادق روايت كرده - ابن حجر و ابن حبان و ابوداود و ابن ماجه او را ثقه دانسته اند.

14- حبيب بن يسار - حبيب بن يسار كندي كوفي كه ابي جارود - زكريا بن يحيي حميري - يوسف بن صهيب از او نقل كرده و شيخ طوسي و ابن حجر و غيره از ثقات نام برده اند.

15- حسن بن عياشي - حسن بن عياشي بن سالم اسدي ابومحمد كوفي متوفي 172 كه احمد بن يونس - نسائي - مسلم - ترمذي از او نقل كرده اند.

16- حكم بن عتبه - ابومحمد كندي متوفي 113 - ابن عمش و منصور و سبيعي و شيباني نقل او را از رجال صحاح سته دانسته در كافي و تهذيب هم ثقه شناخته شده.

17- حميد بن حماد - حميد بن حماد بن خوار تميمي ابوالجهم كوفي متوفي 115 از رجال حديث است كه ابوداود و زيد بن حباب و ابن حبان نقل كرده اند.

18- حارث بن عمر - از رجال حديث بوده كه چهار نفر از اصحاب سته از او نقل كرده و توثيق نموده اند.

19- حميد بن قيس - حميد بن قيس اعرج متوفي 130 از رجال صحاح سته مي باشد.

20- حماد بن عيسي - حماد بن عيسي جعفري مدني متوفي 208 به نقل ابن ماجه و ترمذي و ابواسحاق جوزجاني.

21- حرث بن عمران اسدي - حرث بن عمران اسدي - ابوسعيد اشبح و ابن ماجه از او نقل كرده اند.

22- حاتم بن اسماعيل - حاتم بن اسماعيل مدني ابواسماعيل حارث متوفي 186 از اصحاب رجال صحاح سته مي باشد.

23- داود بن زبرقان داود بن زبرقان رقاشي ابوعمر بصري بغدادي متوفي 186 ابن حجر او را از طبقه هشتم نوشته و ترمذي و ابن ماجه از او نقل نموده.

24- ربيع بن حبيب - ربيع بن حبيب عبسي كوفي از ثقات روات بوده - بخاري او را منكر حديث دانسته و ابن ماجه از او نقل كرده.

25- رحيل - رحيل بضم راء برادر زهير كه ابن حبان و ترمذي و ابوداود و صدوق و ابن حجر از او نقل كرده اند.

26- رقبه - رقبة بن مصقله عبدي كوفي متوفي 129 - از ثقات اصحاب صحاح سته بوده بخاري - مسلم - ترمذي - ابوداود - نسائي - ابن ماجه از او نقل نموده.

27- ركين بن ربيع - ركين بن ربيع بن عميله كوفي متوفي 131 شعبه - ثوري - معتبر بن سليمان - نسائي - بخاري در چهار صحاح از او نقل نموده اند.

28- زكريا بن اسحق - زكريا بن اسحق مكي متوفي 148 - كه بخاري ابوداود و ابن معين او را موثق دانسته - از اصحاب صحاح سته مي باشد.

29- زياد بن سعد - زياد بن سعد خراساني ابوعبدالرحمان مكي نزيل اليمن كه ابن جريح و همام و مالك بن انس او را از رجال صحاح سته و ثقه دانسته است.

30- زيد بن عطاء - زيد بن عطاء بن سائب كوفي ثقفي به نقل ترمذي و ابوداود از رجال حديث است.

31- زهير بن محمد تميمي - زهير بن محمد تميمي ابوالمنذر خراساني متوفي 162

32 - زيد بن حسن - زيد بن حسن قرشي ايماطي كه اسحق و ابن مديني از او نقل كرده ترمذي در صحيح از او نقل كرده.

33- سعيد بن سلام - ابوعثمان كوفي سعيد بن سالم قداح كه شافعي و يحيي بن آدم از او نقل كرده و ابوداود و ابن حجر او را از كبار فقها دانسته است.

34- سعيد بن عبدالجبار - سعيد بن عبدالجبار زبيدي ابوعثمان حمصي كه ابن ماجه از او نقل كرده.

35- سعيد بن عبدالرحمن - سعيد بن عبدالرحمن جمحي ابوعبدالله مدني متوفي 176 كه ابن معين او را ثقه دانسته و در صحاح از او نقل حديث شده است.


36- سلمة بن كميل سلمة بن كميل حضرمي كوفي متوفي 121 كه ابن يحيي و شعبه و حماد بن سلمه از رجال صحاح سته است و 250 حديث نقل كرده.

37- سليمان بن مهران ابومحمد كوفي اعمش اسدي كوفي متوفي 147 از اعلام رجال صحاح سته است و از رؤساي بائده مي باشد كه از امام صادق نقل كرده.

38- سفيان ثوري سفيان بن سعيد بن مسروق ثوري كوفي متوفي 161 از اعلام رجال صحاح سته و از رؤساي مذهب بائده است كه زياد خدمت امام صادق رفت و آمد مي كرد و اخبار او را از ابن داود و حلبي و كشي نقل كرده اند.

39- سفيان بن عيينه ابي عمران سفيان بن عيينه متوفي 198 هم از رؤساي مذاهب بائده است.

40- سعيد بن عبدالرحمن سعيد بن عبدالرحمن جحمي متوفي 176 - از اعلام روات و اصحاب صحاح سته مي باشد غير از بخاري بقيه او را ثقه دانسته

41- سعيد بن مسلمه سعيد بن مسلمة بن هشام اموي متوفي 201 از شيوخ شافعي است كه ترمذي و ابن ماجه از او نقل كرده

42- سنان بن هارون سنان بن هارون برجمي ابوبسر كوفي - ترمذي از او نقل كرده 43- سعيد بن طريف سعيد بن طريف حنظلي اسكافي كوفي كه ابن حجر او را رافضي شناخته و ترمذي و ابن ماجه از او نقل حديث نموده اند.

44- سعيد بن ابي خثيم ابي خثيم بن رشد هلالي كوفي متوفي 180 احمد بن حنبل و عبدالله بن ابي شيبه او را موثق شناخته.

45- سعيد بن حسان سعيد بن حسان مخزومي مكي قاضي - كه سفيان - زبيري - غيره او را از اصحاب صادق عليه السلام شناخته و در صحاح سته احاديث او ذكر شده

46- سعيد بن سالم سعيد بن سالم قداح بن عثمان مكي خراساني كوفي از كبار فقها و اصحاب حديث بوده است و اصحاب صحاح سته از او ذكر نموده اند.

47- سالم بن عبدالواحد سالم بن عبدالواحد مرادي كوفي از اصحاب رجال روات صحاح سته بوده

48- شعبة بن حجاج شعبة بن حجاج بن وروهتكي متوفي 160 از اعلام رجال حديث است و اصحاب صحاح سته از او نقل كرده اند.


49- شرجيل بن مدرك شرجيل بن مدرك جعفي كوفي و ثقه ابن معين و ابن حجر او را از دسته پنجم اصحاب حديث شناخته است.

50- شعيب بن خالد شعيب بن خالد بجلي - ابن حجر در تقريب او را از طبقه هفتم شناخته و نسائي از او نقل كرده

51- ضحاك بن مخلد ضحاك بن مخلد شيباني متوفي 212 - كه از اعلام رجال حديث است و در كتب صحاح سته از او نقل شده و از مشايخ بخاري بوده

52- طلحة بن زيد طلحة بن زيد قرشي رقي كه شيبان بن فروخ و ابن معين و ابن ماجه از او نقل مي كند.

53- عاصم بن عمر عاصم بن عمر بن حفص بن عاصم بن عمر بن خطاب اصحاب صحاح سته او را موثق دانسته و از او نقل كرده اند

54- عاصم بن حميد عاصم بن حميد حناط كوفي ابن حجر او را توثيق نموده و صدوق از دسته و طبقه هفتم شناخته است

55- عاصم بن سليمان عاصم بن سليمان بصري معروف بالكوزي متوفي 141 كه از اعلام رجال صحاح سته است.

56- عامر بن سمط عامر بن سمط تميمي كوفي ابن حجر او را توثيق نموده و نسائي از او نقل كرده

57- عتبة بن عبدالله عتبة بن عبدالله بن عتبه هذلي از اصحاب رجال صحاح سته است كه چهل حديث از او نقل شده

58- عثمان بن فرقد عثمان بن فرقد عطار بصري كه بخاري و ترمذي از او نقل كرده اند.

59- عثمان بن عبدالرحمان عثمان بن عبدالرحمان بن عمر بن سعد بن ابي وقاص زهري كه مالكي نسبت خود را به او مي پيوندد ابن معين و ابن حجر او را تكذيب نموده اند

60- عثمان بن مطر عثمان بن مطر بصري شيباني ابن ماجه از او نقل كرده

61- عطاء بن مسلم عطاء بن مسلم خفاف حلبي متوفي 190 - در صحاح سته از او نقل شده است.

62- علي بن صالح علي بن صالح ابوالحسن همداني كوفي متوفي 151 كه چهار نفر از اصحاب صحاح سته از او نقل حديث كرده اند.

63- عوام بن حوشب عوام بن حوشب شيباني ربعي واسطي متوفي 148 از اعلام رجال صحاح سته است او را موثق دانسته دويست حديث از او نقل نموده اند.

64- عيسي بن عمر عيسي بن عمر اسدي كوفي همداني متوفي 156 كه ابن معين و نسائي او را توثيق نموده و ترمذي هم از او نقل كرده

65- عبدالجبار عبدالجبار بن عباس همداني شامي كه مسلم بن قتيبه و ابن حجر و بخاري و ترمذي از او نقل نموده اند

66- عبدالعزيز تميمي عبدالعزيز بن عبدالله بن ابي سلمه ماجشون تميمي مدني متوفي 166 از اعلام رجال حديث صحاح سته است - شيخ - اردبيلي - استرابادي هم او را از روات حديث امام صادق نام برده اند.

67- عبدالعزيز مخزومن عبدالعزيز بن عبدالله مخزومي مدني متوفي در خلافت منصور - بخاري - مسلم - ترمذي - ابن ماجه از او نقل نموده اند.

68- عبدالوهاب عبدالوهاب بن عبدالمجيد بن صلت متوفي 194 از شيوخ شافعي و احمد بن حنبل است

69- عبدالملك بن جريح عبدالملك بن جريح از اعلام رجال صحاح است كه در 149 درگذشته

70- عبدالله بن رجاء عبدالله بن رجاء مكي بصري از شيوخ روايتي احمد بن حنبل و يحيي - و ديگران بوده بخاري - مسلم - ابي داود نسائي - ابن ماجه از او نقل كرده اند.

71- عبدالله بن جعفر عبدالله بن جعفر بن نجيع سعدي مدني متوفي 178 - ابن قتيبه و ابن حجر از او روايت كرده ترمذي و ابن ماجه از او نقل نموده اند

72- عبدالله بن جعفر عبدالله بن جعفر بن عبدالرحمن بن مسور بن مخزمه مدني متوفي 170 - عجلي او را توثيق نموده و در چهار صحاح نقل حديث شده

73- عبدالله بن زبير عبدالله بن زبير بن عيسي اسدي مكي متوفي 219 از شيوخ بخاري است و در صحاح سته از او نقل شده است

74- عبدالله بن زياد عبدالله بن زياد بن سليمان بن سمعان بلالي قاضي بوده و بيشتر او را تكذيب نموده اند.


75 - عبدالله بن ابي بكر عبدالله بن ابي بكر بن محمد بن محمد بن حزم انصاري متوفي 116 يا به نقل ابن سعد در طبقات سال 135 از رجال صحاح سته است

76 - عبيدالله بن عمر عبيدالله بن عمر بن حفص بن عاصم بن عمر بن خطاب متوفي 147 از فقهاي سبعه و علماي انبات و از رجال صحاح سته است و ابونعيم از او زياد نقل حديث كرده

77- علي بن هاشم علي بن هاشم بن بريد عابدي كوفي متوفي 180 از اعلام و شيوخ احمد بن حنبل و از اصحاب رجال صحاح سته به شمار مي رود

78- عمرو بن خالد عمرو بن خالد قرشي علامه بني هاشم بوده و بسياري از فريقين از او نقل كرده اند

79- عمرو بن هارون عمرو بن هارون بلخي متوفي 194 كثير الحديث بوده در علم قراآت مهارتي داشته در الشذرات ذكر شده

80- عمرو بن قيس عمرو بن قيس هلالي كوفي از اصحاب رجال حديث صحاح سته بوده.

81- عمر بن دينار عمر بن دينار مكي ابومحمد اثرم جحمي متوفي 126 از اصحاب امام باقر و امام صادق عليه السلام بوده و در صحاح سته از او نقل شده

82- فضيل بن عياض فضيل بن عياض بن سعد بن بسر تميمي متوفي 187 از اصحاب رجال حديث است

83- فضيل بن مرزوق كوفي كه سفيان و ابن معين او را توثيق نموده و در صحاح سته نقل شده

84- فليح بن سليمان فليح بن سليمان ابي المغيره خزاعي كوفي متوفي 168 از اعلام رجال صحاح سته است ولي كثير الخطا بوده

85- قاسم بن معن مسعود هذلي متوفي 175 كه ابونعيم از او بسيار نقل كرده است و در صحاح سته نيز ذكر شده

86- قاسم بن عبدالله قاسم بن عبدالله بن عمر بن حفص بن عمر بن خطاب متوفي 150 كه مورد توجه فريقين بوده - و در صحاح سته از او نقل شده است

87- محمد بن اسحاق محمد بن اسحاق بن يسار متوفي 151 كه انصاري و شعبه و حماد غيره از او نقل نموده اند و در صحاح سته نيز ذكر شده

88- محمد بن فليج محمد بن فليج بن سليمان مدني متوفي 177 كه بخاري نسائي و غيره از او نقل كرده اند

89- محمد بن حسن محمد بن حسن بن ابي يزيد همداني كوفي مقيم واسط از رجال حديث است

90- محمد بن مجيب محمد بن مجيب ثقفي كوفي ساكن بغداد كه بسياري از او نقل حديث نموده اند.

91- محمد بن ثابت محمد بن ثابت بن اسلم بناني بصري كه بسياري از او نقل كرده اند

92- محمد بن جعفر محمد بن جعفر بن ابي كثير مدني به نقل ابن حجر از طبقه هفتم است و در صحاح سته نقل شده است

93- معلي بن هلال معلي بن هلال حضرمي كوفي قتيبه تكذيب نموده و ابن ماجه نقل كرده

94- معمر بن راشد معمر بن راشد صنعاني بصري متوفي 153 - از فضلاي اصحاب حديث و رجال صحاح سته مي باشد.

95- معمر بن يحيي معمر بن يحي بن سام ضبي كوفي به نقل بخاري در صحيح از موثقين است

96- منصور بن معتمر منصور بن معتمر سلمي كوفي متوفي سال 132 از اعلام رجال حديث صحاح سته مي باشد از اصحاب امام باقر و امام صادق بوده هزار حديث از او نقل شده است.

97- منهال بن عمر منهال بن عمر اسدي كوفي كه به نقل نسائي موثق و اصحاب صحاح همه از او نقل كرده اند از اصحاب امام سجاد و امام باقر و امام صادق عليه السلام است.

98- ميسرة بن حبيب ميسرة بن حبيب نهدي ابوحازم كوفي صدوق او را از طبقه هفتم نوشته و اصحاب صحاح سته او را موثق و از او نقل حديث كرده اند.

99- مالك بن انس مالك بن انس اصبحي متوفي 179 - از بزرگان و ائمه مذاهب اربعه است كه از اصحاب امام صادق بوده.

100- مكي بن ابراهيم مكي بن ابراهيم بن حنظلي بلخي متوفي 215 - از حفاظ و شيوخ بخاري است كه در صحاح از او نقل شده است.

101- معسود بن سعد مسعود بن سعد كوفي ابوسعد جعفي از اخيار بندگان و از موثقين اصحاب حديث از او نقل كرده اند.

102- مسلم بن خالد مسلم بن خالد مخزومي مكي متوفي 189 كه شافعي از او نقل كرده و در صحاح احاديث او ضبط شده.

103- مصعب بن سلام مصعب بن سلام تميمي كوفي نزيل بغداد كه احمد بن حنبل و ساير اصحاب صحاح سته از او نقل كرده اند.

104- معاوية بن صالح معاوية بن صالح حضرمي حمصي متوفي 158 قاضي اندلس و مفتي آن ديار بوده بسياري از او نقل كرده اند و از غرب به مدرسه جعفري شتافته است.

105- معاوية بن عمار معاوية بن عمار بجلي دهني متوفي 175 كه بسياري از او نقل نموده و كتبي تصنيف كرده مانند كتاب الصلوة - كتاب يوم و ليله - كتاب الطلاق - كتاب الدعا - و در صحاح سته هم از او نقل شده از رجال موثق و كبار اصحاب حديث به شمار مي رود.

106- معروف بن خربوذ معروف بن خربوذ غلام عثمان مكي كه بخاري مسلم و غيره از او نقل نموده اند از اصحاب امام باقر و صادق عليهم السلام است.

107- نعمان بن ثابت ابوحنيفه نعمان بن ثابت تميمي متوفي 150 رئيس مذهب حنفي كه مادرش در صف خدمه خانه امام صادق بوده است.

108- نوح بن دراج نوح بن دراج نخعي قاضي متوفي 181 كه سعيد بن منصور و ابن ماجه از او نقل نموده اند.

109- نوح بن ابي مريم نوح بن ابي مريم قرشي قاضي مروزي متوفي 173 كه اصحاب صحاح سته از او نقل نموده اند - و به نقل حاكم او واضع حديث فضايل قرآن است.

110- هارون بن سعد عجلي هارون بن سعد عجلي به نقل كشي زيدي است و ابن حجر او را رافضي نوشته و اصحاب صحاح از او نقل كرده اند.

111- هارون بن موسي هارون بن موسي بن ازدي قاري اصحاب صحاح سته از او نقل نموده اند.

112- هلال بن ابي حميد هلال بن ابي حميد يا ابن مقلاص ابوايوب صيرفي كوفي كه اصحاب صحاح سته از او نقل كرده اند.

113- وهيب بن خالد وهيب بن خالد باهلي بصري متوفي 165 از حفاظ اعلام و از رجال صحاح سته است كه بسيار حديث از او نقل شده است.


114- يحيي بن سعيد يحيي بن سعيد بن فروخ قطان متوفي 198 - از اعلام حفاظ و از رجال حديث صحاح سته است.

115- يحيي بن قيس يحيي بن سعيد بن قيس انصاري مدني متوفي 144 بسياري از او نقل حديث نموده و ابن مديني گفته سيصد حديث از او نقل كرده ام و بخاري نوشته در ادب منحصر به فرد بوده از موثقين روات است.

116- يحيي بن سليم يحيي بن سليم طائفي قرشي مقيم مكه متوفي 193 بسياري از او نقل حديث نموده اند و اصحاب صحاح سته از او روايت كرده.

117- يعلي بن حرث يعلي بن حرث محاربي كوفي متوفي 168 از ثقات اصحاب حديث است كه در صحاح سته از او نقل شده است - در صحاح سته سيصد نفر از اين افراد را مورد توجه قرار داده و از آنها حديث نقل نموده اند كه همه از شاگردان امام صادق عليه السلام بوده اند