براي بسط اطلاعات خوانندگان ما فرق اسلامي را در اين جا بنحو فهرست مي نگاريم و بارزترين آن فرق را كه اختلاف زياد داشته اند نقل مي كنيم.

1- اثني عشريه: فرقه اماميه را گويند كه به دوازده امام قائلند اول آنها علي بن ابيطالب و آخر آنها مهدي صاحب العصر است.

2- احمديه: آنها كه به امامت احمد بن موسي بن جعفر قائلند

3- اسحاقيه: از شعب كيسانيه منسوب به اسحاق بن عمرو مي باشد و سه دسته بوده و از غلات هستند.

4- اسماعيليه: معتقد به امامت اسماعيل پسر امام جعفر صادق هستند

5- كسائيه: از فرق عليائيه معتقد به حلول و غلو هستند و پيروان اصحاب كسائي مي باشند.

6- امريه: از شعب غلات هستند كه علي را شريك محمد و رسالت مي دانند.

7- افراطيه: آنها هستند كه ائمه را به عالم الوهيت به مرز واجب رسانده اند.

8- تفريطيه: آنها هستند كه خدا را تشبيه به انسان كرده اند.

9- رؤيتييه: آنها هستند كه به ديدار خدا معتقدند.

10- باطنيه: شعبه اي از شيعه اسماعيليه هستند.

11- باقريه: از فرق شيعه كه امامت را به امام باقر ختم نمود و به رجعت او قائلند.

12- بتريه: آنها كه پيرو حسن بن صالح شاعر ابتر هستند كه در عين حال عقيده به خلافت علي و بيعت شيخين را هم جايز دانسته اند.

13- بدعيه: از شيعه غلات معتقد به تشبيه هستند.

14- بزيغيه: از شعب خطابيه غلاتند كه به خدائي امام صادق معتقدند و حضرت صادق از آنها تبري جست.

15- بسلميه: يا خلاليه از فرق راونديه و شيعيان بني عباسند كه امامت را با ابوالعباس سفاح مي دانند.

16- بشيريه: از شعب مفوضه هستند به زنده بودن امام هفتم معتقدند سر دسته آنها بشير اسدي است.

17- بقليه: از تيره قرامطه هستند.

18- بلاليه: از فرق غلات بودند.

19- بومسلميه: از پيروان راونديه هستند كه ابومسلم خراساني را امام مي دانستند.

20- بنانيه: اصحاب بنان بن سمعان تميمي نهدي هستند.

21- تعليميه: از تيره هاي اسماعيليه بوده اند كه عقليات را صحت نمي دانستند.

22- تميميه: يا زراريه از فرق غلات بوده اند كه سمع و بصر و علم و قدرت را حادث مي دانند.

23- تومنيه: پيروان ابي معاذ هستند كباير را كفر نمي دانند.

24- ثعالبه: پيروان ثعلبة بن عامر بودند كه در تكليف اختلاف داشتند.

25- ثوبانيه: از فرق مرجئه هستند ايمان را فقط معرفت خدا بدون عمل مي دانستند.

26- جاحظيه: اصحاب عمر بن بحر جاحظ از تيره معتزله بودند.

27- جاروديه: پيروان ابوالجارود مي باشند كه در خلافت علي اختلاف داشتند.

28- جبريه: آنها كه معتقد بودند هر عمل جبر است نه اختيار.

29- جبائيه: پيروان ابي محمد بن علي الوهاب جبائي است از معتزله هستند.

30- جريريه: اصحاب سلمان بن جرير از فرقه زيديه هستند.

31- جعفريه: پيروان امام جعفر صادق را گويند و به غيبت و رجعت آن حضرت قائل بودند.

32- جناجيه: از فرق غلات و پيروان عبدالله بن معاويه بن امام جعفر صادق بودند.


33- جهميه: اصحاب جهم بن صفوان بودند كه نفي صفات ازلي نموده موافق معتزله بوده كه پنج تيره هستند.

34- جوالقيه: اين فرقه از تيره اصحاب هشام بن سالم جواليقي مي باشد و او از هشام بن حكم كه از متكلمان شيعه است پيروي كرد.

35- حارثيه: از فرق كيسانيه و از اصحاب عبدالله مداهني بودند.

36- حازميه: پيروان حازم بن علي بوده دسته اي از مفوضه هستند.

37- حربيه: از فرق كيسانيه طرفدار امامت عبدالله بن عمرو بن حرب كندي بوده اند.

38- حسينيه: از فرق شيعه تابع حسين بن منصور هستند و دو تيره هستند از فرق زيديه و شش امامي بوده اند.

39- حلوليه: آنها هستند كه به حلول روح خدا در آدم و انبياء و ائمه معتقد بودند.

40- حمزيه: يا ميمونيه از قدريه بودند.

41- خرميه: از بابك خرم دين سرچشمه گرفته اند.

42- خشبيه: يا سرخابيه پيروان سرخاب طبري از فرق زيديه بودند.

43- خطابيه: پيروان ابوالخطاب محمد بن ابي زينب اجدع كوفي بوده اند.

44- خلفيه: از فرق زيديه پيروان خلف بن عبدالصمد بوده اند آنها معتقدند در غيبت امام نماز جماعت جايز نيست.

45- خوارج: يك حزب سياسي بوده كه پس از حكمين در صفين پديدار شد.

46- ازارقه: پيروان نافع بن ازرق مي باشند كه علي بن ابي طالب و تمام مسلمانان را كافر مي دانند.

47- نجديه: پيروان نجدة بن عامر حنفي هستند كه خطاكاران مجتهد را معذور مي دانند.

48- بيهقيه: پيروان ابي بيهق بن جابر بوده منكر مسلمين هستند مگر به اقرار پيغمبري او.

49- اباضيه: اباضيه پيروان عبدالله بن اباضي بوده تيره اي از خوارج بودند.

50- صفريه: پيروان زياد بن اصفر بودند كه جنگ با مخالفين را روا نمي دانستند


51- خياطيه: پيروان ابوالحسن بن عمر بن خياط استاد ابن كعبي بوده از معتزله بغداد بودند.

52- ذكريه: از فرقه زيديه منشعب شدند.

53- ذماميه: از تيره غلات شيعه هستند كه جبرئيل را مذمت مي كردند.

54- ذميه: از غلات شيعه و معتقد به خدائي علي هستند.

55- رافضه: پيروان زيد بن علي در كوفه بودند.

56- راونديه: نام شيعيان آل عباس است.

57- رجعيه: از غلات شيعه بوده كه به رجعت علي عليه السلام عقيده داشتند.

58- رزاميه: پيروان رزام بودند كه امام را پس از علي عليه السلام در محمد حنفيه مي دانستند.

59- رشيديه: پيروان رشيد طوسي بودند كه معتقد بودند هر كس از هر جوي آب بخورد غرامت بر او واجب است.

60- زياديه: اصحاب زياد بن اصغر بودند كه جنگ با متقاعدين از جنگ را واجب مي دانستند.

61- صفريه: مرتكب محرمات را كافر مي دانستند.

62- زيديه: نام عموم فرقي است كه پس از علي بن الحسين سجاد معتقد به امامت به شرط خروج شمشير بودند.

63- سابه: آنها هستند كه زمان خلافت علي ابوبكر و عمر و عثمان راسب مي كردند.

64- سبائيه: از فرق غلات پيروان عبدالله بن سبا بودند.

65- سبعيه: نام اسماعيليه و هفت امامي هستند.

66- سرجونيه: از گروه زيديه و جاروديه هستند.

67- سرخابيه: تيره بخشبيه هستند.

68- سلمانيه: معتقد به خدائي سلمان فارسي بودند.

69- سليمانيه: پيروان سليمان جرير از فرقه زيديه بودند.

70- سميطيه: يا شميطيه پيروان يحي بن ابي سبط بودند كه محمد پسر امام صادق را امام مي دانستند.


71- سمباديه: از غلات و تيره حلوليه و تناسخيه از پيروان سنباد در ري بودند.

72- شريعيه: مؤسس آنها ابومحمد حسن شريعي است او از اصحاب امام علي النقي بوده و مدعي نيابت شد.

73- شريكيه: از غلات شيعه بودند كه علي را شريك پيغمبر دانسته.

74- شعيبيه: پيروان شعيب بن محمد هم عقيده عجارد بوده بعد به قدري از آنها منشعب شدند.

75- شلمغانيه: از غلات و از اصحاب شملعاني يا غراقريه بوده اند.

76- شيبانيه: پيروان شيبان سلمه خارجي است كه با ابومسلم خروج كرد.

77- شيخيه: آنها هستند كه به ركن رابع معتقدند و اختلافشان در استنباط احكام از طريق اخبار است.

78- شيطانيه: اصحاب شيطان الطاق بوده كه در قبال مؤمن الطاق قيام كردند.

79- شيعه: كه نام عمومي پيروان علي عليه السلام بوده كه تقسيم به چند فرقه گشته اند.

80- صائديه: از فرقه غلات پيرو صائد نهدي بودند.

81- صباحيه: از فرق اسماعيليه و پيروان حسن صباح بودند.

82- صالحيه: تيره اسماعيليه پيروان حسن بن صالح بوده آنها را به تريه هم گفته اند و چند دسته شدند.

83- صفائيه: آنها هستند كه صفات جلال و جمال را از هم جدا نموده.

84- صفريه: پيروان زياد بن اصفر و از خوارج بوده.

85- صلتيه: پيروان عثمان بن ابي الصلت است كه از عجارده منشعب شده اند.

86- ضراريه: پيروان ضرار بن عمر بودند كه در صفات خدا اختلاف داشتند و ابوحنيفه القاء شبهه كرد - كه خدا به حس ششم ديده مي شود.

87- طياريه: از غلات منسوب به جعفر طيار هستند.

88- عابديه: از تيره كراميه مي باشند.

89- عباسيه: پيروان عباس پيغمبر را گويند.

90- عبيديه: پيروان عبيد المكتب را گويند كه گناه كبيره را فقط شرك مي دانند.

91- عجارده: پيروان عبدالكريم عجرد است كه چند تيره شدند.


92- علياويه: پيروان علياء بن زراع دو سي اسدي از غلات شيعه بودند.

93- عمريه: از شعب خطابيه و معاصر امام صادق بودند.

94- عينيه: از فرق غلات بودند كه علي را بر پيغمبر برتري مي دادند.

95- غاليه: اين نام همه فرقي است كه در حق پيغمبر غلو كردند.

96- غرابيه: از فروع خطابيه و گفته علي به پيغمبر از غراب به غراب شبيه تر است.

97- غسانيه: پيروان غسان كوفي است كه خوردن گوشت خوك را حرام نمي دانستند.

98- غماميه: اين فرقه از غلات گويند خدا هنگام نماز به صورت ابر به زمين مي آيد.

99- فاطميه: پيروان خلفاي فاطمي و از فرقه اسماعيليه هستند.

100- فطحيه: پيروان عبدالله افطح فرزندامام صادق بوده او را امام مي دانستند.

101- قاسميه: از شعبه زيديه پيرو قاسم بن ابراهيم طباطبائي

102- قرامطه: از غلات فرق اسماعيليه و قائل به امامت محمد بن اسماعيل بودند.

103- قطعيه: آنها هستند كه به مرگ امام هفتم قطع امامت نمودند و گاهي قطعيه در مقابل واقفيه به اماميه گفته مي شد كه شيعه بيست فرقه شد.

104- كامليه: اصحاب ابي كامل بوده كه پس از صفين بر علي عليه السلام خورده گيري نمودند.

105- كراميه: پيروان ابي عبدالله محمد بن كرام از فرق صفائيه بودند.

106- كربيه: از شعب كيسانيه اصحاب ابوكرب ضرير مي باشند.

107- كسفيه: از فرق غلات يا مختاريه اصحاب ابوجعفر منصور عجلي بودند.

108- كيسانيه: معتقدين به امامت محمد حنفيه بودند و كيسان محل قيام اين دسته است.

109- كياليه: پيروان احمد بن كيال مي باشند كه پس از امام صادق مدعي رسالت و زعامت بود.

110- كوديه: غلات اصفهان به اين نام خوانده مي شدند.

111- لاعنيه: از دسته غلاتند كه بر ابوموسي اشعري و معاويه و طلحه و زبير و عثمان و عايشه و غيره لعن مي كردند.

112- مباركيه: از تيره اسماعيليه پيرو محمد بودند بيست نفر اولاد او را امام مي دانستند.


113- مبيضه: يا سفيد جامگان يا مقنعيه از تيره شيعه ابن مقنع بودند.

114- متربصه: از مدعيان مدعويت بودند.

115- متصوفه - صوفيه: دسته اي از شيعه كه به هفت فرقه تقسيم شدند و چهارده سلسله داشته اند.

116- مجسميه: آنها بودند كه به تجسم خدا معتقد شدند.

117- محدثه: فرقه اي از مرجئه هستند كه در امام صادق توقف نمودند.

118- محكمه: از خوارج هستند كه حروبيه هم گفتند و بر حكميت اعتراض داشتند.

119- محمديه: طرفداران امامت محمد بن علي هادي هستند و طايفه غلات بودند كه پيغمبر را به مقام خدائي رساندند و چند فرقه شدند.

120- محمره: نام سفيد جامگان غلات حلولي هستند.

121- مختاريه: پيروان مختار بن ابي عبيده ثقفي است.

122- مخطئه: نام تيره اي از غلات بودند كه جبرئيل را خاطي مي دانستند.

123- مخمسه: آنها بودند كه سلمان - مقداد - ابوذر - عمار - عمر بن صيرمي را مصلحين اداره عالم مي دانستند.

124- مرجئه: از ارجاء به معني تأخير گرفته اند زيرا درباره گناه مسلمانان حكمي نمي كنند و استناد به آيه ي قرآن و آخرون مرجون لامر الله اما يعذبهم و اما يتوب عليهم والله عليم حكيم نموده اند.

125- مزداريه: اصحاب عيسي بن صبيح بودند - كه راهب معتزله مي گفتند و سه تيره گشتند.

126- مزدكيه: لقب غلات مردم ري است.

127- مستثنيه: از فرقه مشبه غلاة شيعه بودند.

128- مسوده: سياه پوشان طرفدار بني عباس بودند.

129- مشبهه: نام آن فرقه ايست كه در توحيد به تشبه قائلند.

130- معتزله: پيروان و اصل بن عطاء غزال است كه مخالف حسن بصري بوده.

131- معبديه: از فرق خوارج منشعب شدند.

132- معطله: اين فرقه ضد مشبهه و از ملاحده هستند.


133- معمريه: پيروان معمر بن عباد سلمي بودند كه مي گفتند خداوند غير از جسم چيزي نيافريده اين فرقه از غلات و از فروع خطابيه هستند.

134- مغيريه: پيروان مغيرة بن سعيد عجلي بودند كه مغيره را پس از امام محمد باقر عليه السلام امام مي دانند.

135- مفضليه: پيروان مفضل بن عمروجعفي كوفي هستند و چند تيره هستند.

136- ملاحده: نام فرقه اي از اسماعيليه مي باشد.

137- مكرميه: پيروان مكرم بن عبدالله عجلي از فروع ثعالبه هستند.

138- ممطوره: به معني سگهاي باران خورده است و اين نام واقفه است.

139- منصوريه: پيروان ابومنصور عجلي است كه امامان پس از باقرالعلوم را پيغمبر مي دانست.

140- منهاليه: اصحاب منهال بن ميمون از تيره مشبهه شيعه مي باشد.

141- مؤلفه: از پيروان امام رضا بوده كه بعد به واقفه پيوستند.

142- موسويه: يا موسائيه معتقدين به امامت موسي بن جعفر بوده ولي او را قائم آل محمد مي دانستند.

143- ميميه: از غلات شيعه بودند كه علي و محمد هر دو را پيغمبر مي شناختند.

144- ميمونيه: از فرق اسماعيليه و اصحاب عبدالله بن ميمون بودند و چند دسته از عجارده و قدريه و غيره شدند.

145- ناصريه: پيروان حميد الدين ناصر بن خسرو علوي اسماعيلي داعي بزرگ فاطميان در خراسان ماوراء النهر و طبرستان بودند.

146- ناووسيه: اصحاب عجلان بن ناوس بوده كه گويند امام صادق زنده و نمرده است.

147- نجاريه: اصحاب حسين بن محمد نجار مي باشند كه معتزله شهر ري را تشكيل مي داد.

148- نجدانيه: پيروان نجدة بن عامر حنفي در يمامه را گويند.

149- نحليه: پيروان حسن بن علي نحلي بودند.

150- نظاميه: اصحاب ابراهيم بن سيار نظام بوده كه با معتزله مختلط شدند.

151- نصيريه: يا اسحاقيه از غلات شيعه بودند.


152- نعمانيه: پيروان ابوجعفر محمد بن نعمان بودند كه موافقين او را مؤمن الطاق و مخالفين شيطان الطاق مي گفتد.

153- نعيميه: از فرق زيديه و اصحاب نعيم بن يمان مي باشند.

154- واصليه: پيروان ابوحذيفه واصل بن عطاء غزال بودند.

155- واقفيه: اين نام هر دسته ايست كه بر خلاف اصول توقف نمايند.

156- وهابيه: پيروان محمد بن عبدالوهاب نجدي بودند كه اكنون بر حجاز سلطه دارند.

167- هاشميه: اصحاب ابوهاشم عبدالله بن محمد حنفيه بودند.

168- هذيليه: پيروان ابوالهذيل علاف شيخ معتزله بودند.

169- هريريه: پيروان امامت عباس بن عبدالمطلب هستند.

170- هشاميه: پيروان هشام بن سالم جواليقي و پيروان هشام بن عمرو نوفلي و غيره بودند.

171- يزيديه: نام يكي از فرق شيعه است.

172- يعقوبيه: نام فرقه اي از زيديه است كه پيروان يعقوب بن علي كوفي بودند.

173- يمانيه: از فرق زيديه از اصحاب محمد بن يماني كوفي است.

174- يونسيه: از فرق مرجئه و پيروان يوسف نميري هستند. [1] .