كه بحث از تدبير و تجزيه و تحليل اجسام معدني مي نمايد كه چگونه مي توان اجسام و عناصر را از صورتي به صورت ديگر درآورد و جسم را به نيرو مبدل ساخت چنانچه امروز عمل مي كنند و هزار و دويست سال قبل از امام صادق طريقه تبديل اجسام را به نيرو و ساختن طلا تعليم فرموده است.

علم كيميا كه امروز شيمي مي گويند توليد خاصيت طبيعي اجسام معدني است از صورت طبيعي به صورت تركيبي به نحوي كه يك شخصيت جسمي تكويني مستقل و مؤثر پيدا مي كند.

در علم شيمي خواص و صور را تغيير مي دهند فلزي را به فلز ديگري تبديل مي نمايند چنانچه از سنگ ها جواهرات مصنوعي مي سازند مثلا زغال سنگ كه پس از پنج هزار سال تخمينا برليان و الماس مي شود با حساب دقيق آن نور و حرارتي كه در مدت پنج هزار سال جذب مي كند در مدت چند هزار ثانيه به او مي رسانند و جواهر مصنوعي ساخته مي شود.

يا علم كيميا كه ميليون ها نفر عمر خود را روي مباني آن صرف كردند تا بتوانند فلزي را و مسي را طلا كنند امروز اصول آن حل شد و مفروغ عنه گرديد و همان درس كه امام صادق عليه السلام براي تعريف و ساختن طلا تعليم فرمود امروز در سوئيس بدان رسيدند و ظن قوي بر آن است كه از كتب جابر بن حيان شاگرد امام صادق عليه السلام استفاده كرده به حس و تجربه داروسازي عمل كردند و موفق شدند چنانچه در روزنامه اطلاعات شماره هفتم آذر 1338 درباره موفق شدن به طلا ساختن نوشته بود.