حساب مفتوح يا حساب هواء علم حسابي است كه بايد در ذهن انجام گيرد در خارج عمل ندارد و محتاج به نوشتن و خواندن نيست مانند مسائلي كه در ذهن حساب نموده پاسخ مي دهند و بين مبتديان معمول است.