مرکز پاسخگويي: تبيان
موضوع اصلي: اجتماعي و فرهنگي
موضوع فرعي: حكمت الهي
چرا خداوند بعضي حاجات انسان را به سرعت اجابت مي كند و بعضي ها رااجابت نمي كند؟

پاسخ:
اين كه خداوند متعال بعضي حاجات انسان را سريعا اجابت مي كند و بعضي را مدتها بعد از دعاي انسان برآورده مي سازد، علل گوناگوني مي تواند داشته باشد كه به بعضي از آنهااشاره مي كنيم : 1 .غفلت قلب : دعا يعني درخواست از خداي متعال براي برآورده ساختن حاجتي و طبيعي است كه اين ارتباط در صورتي موثر واقع مي شود كه فقط ظاهر دعا مورد توجه نباشد بلكه در باطن انسان توجه به خدا و تضرع به پيشگاه او شكل بگيرد و انسان فقط خدا را موثر در اموربداند .رسول اكرم ( ص ) مي فرمايد : ( ( اعلموا ان الله لا يقبل دعاً عن قلب غافل ؛ بدانيد كه خداوند دعايي كه از قلب غافل برخاسته باشد قبول نمي كند ) ) ، ( ميزان الحكمه ،ج 2، ص 875 ) . همچنين گناهان زياد كه منجر به قساوت و سنگدلي مي شدند از عوامل ديگر عدم استجابت دعا مي باشد.امام صادق ( ع ) مي فرمايد : ( ( ان الله لا يستجيب دعاً بظهر قلب قاس ؛ خداونددعايي كه از قلب قسي برخاسته باشد اجابت نمي كند ) ) ، ( ميزان الحكمه ، ج 3، ص 875 ) . 2 .انجام گناه : هر گناهي مي تواند مانعي در راه استجابت دعاباشد .امام باقر ( ع ) مي فرمايد : گاهي بنده از خداوند حاجتي را درخواست مي كند .پس اراده الهي بر تامين حاجت بنده اش در زماني كوتاه يا طولاني قرار مي گيرد .پس از آن بنده گناهي مي كند و خداوند متعال به فرشته مامورتامين حاجت او مي گويد، حاجتش را برنياور و او را از آن محروم كن ، چرا كه او خشم مرا برانگيخت و مستحق محروميت از من گشت ، ( ميزان الحكمه ،ج 2، ص 875 ) . در واقع خداي متعال اين گونه بندگان خود را تاديب وتربيت مي كند تا از راه خطا بازگشته و مسير صحيح هدايت الهي را در زندگي خود انتخاب كنند .3 .منافات داشتن با حكمت الهي : خداي متعال بر اساس حكمت خود اين عالم را طبق قوانين خاص اداره مي كند و هيچگاه ، اين قوانين را نقض نمي كند بنابراين استجابت دعا بايد از كانال قوانين و سنن الهي جريان يابد و اگر دعايي نقض كننده اين مطلب باشد مستجاب نمي شود .زيرا خداي متعال فقط كريم نيست بلكه حكيم نيز هست و هيچ صفتي از صفات او صفت ديگرش را نقض نمي كند .امام علي ( ع ) مي فرمايد : ( ( ان الله سبحانه لا ينقض حكمته فلذلك لا يقع الاجابه في كل دعوه ؛خداوند سبحان حكمت خويش را نقض نمي كند بنابراين هر دعايي رامستجاب نمي سازد ) ) ، ( ميزان الحكمه ، ج 2، ص 876 ) . 4 .انجام كار نيك : همانطور كه گناه مانع استجابت دعاست و سبب محروميت از لطف الهي است . انجام كار نيك سبب استجابت دعا مي گردد .و طبيعي است كه هر قدراعمال نيك انسان زيادتر باشد لطف الهي به او بيشتر است به خصوص بعضي اعمال كه بسيار در اين زمينه موثر هستند و عامل ايجاد ارتباط انسان با خدا مي باشند مانند نماز كه دريچه ملكوت را بر روي انسان باز مي كند وزمينه ساز استجابت دعا مي گردد .بنابراين بعد از هر نمازي مي توان به استجابت دعايي اميدوار بود .پيامبر اسلام ( ص ) مي فرمايد : ( ( من ادي فريضه فله عندالله دعوه مستجابه ؛ هر كس نماز واجبي را بجا آورد نزد خدا دعايي مستجاب خواهد داشت ) ) ، ( ميزان الحكمه ، ج 2، ص 880 ) . 5 .اصرار دردعا : يكي از عواملي كه سبب استجابت دعا مي گردد اصرار در دعا مي باشد.خداي متعال بنا به دلايلي گاهي اوقات دعاي بنده خويش را سريعا ا جابت نمي كند حال يا به علت گناهي كه انجام داده و بايد توبه كند و يا به علت عدم وجود شرايط لازم و نياز به فرصت براي استجابت دعا از مجراي طبيعي و يا به جهت اين كه خداي متعال مي خواهد بنده اش ارتباط خود را بااو بيش تر كند و به درگاه او توجه زيادتر داشته باشد بنابراين اصرار در دعاخود مي تواند عاملي در استجابت دعا محسوب شود .و خود اصرار ورزيدن در دعا موجب خوشنودي خداوند متعال است . امام باقر ( ع ) مي فرمايد : ( ( ان الله عزوجل كره الحاح الناس بعضهم علي بعض في المساله و احب ذلك لنفسه ؛ بدرستي كه خداوند متعال كراهت دارد از اصرار مردم نسبت به يكديگر براي اداي حاجات در حالي كه آن را براي خود دوست دارد ) ) ، ( ميزان الحكمه ، ج 2، ص 880 ) . و نيز مي فرمايد : ( ( والله لايلح عبد مومن علي الله عزوجل في حاجه الا قضاها له ؛ به خدا قسم اصرار نمي ورزد بنده ًمومن بر خداوند متعال براي حاجتي مگر اين كه آن را برآورده مي سازد ) ) ، ( ميزان الحكمه ، ج 2، ص 880 ) . رسول اكرم ( ص ) مي فرمايد : ( ( ان الله يحب السايل ؛ خداي متعال درخواست كننده را دوست دارد ) ) ، ( ميزان الحكمه ، ج 2، ص 880 ) . بنابراين اصرار در دعا به پيشگاه الهي گذشته از اينكه موجب برآورده شدن حاجت مي شود .في نفسه امري مطلوب و مورد عنايت خداوند متعال مي باشد بدين جهت هيچگاه نبايد از تاخير در استجابت دعادلگير و نا اميد شويم . پيامبر اسلام ( ص ) مي فرمايد : ( ( رحم الله عبدا طلب من الله عزوجل حاجه فالح في الدعا استجيب له او لم يستجيب ؛ خدارحمت كند بنده اي را كه از خداوند متعال حاجتي را درخواست كند و بر آن اصرار بورزد .چه حاجتش برآورده شود و چه برآورده نگردد ) ) ، ( ميزان الحكمه ، ج 2، ص 880 ) . 6 .عجله نداشتن در اجابت دعا : انسان وقتي خواسته اي دارد مي خواهد هر چه زودتر به آن برسد اما گاهي صلاح او در آن نيست و يا شرايطش فراهم نشده است و با مدتي صبر و تامل به خواسته خود خواهد رسيد .اما بي تابي و عدم شكيبايي گاهي سبب نااميدي مي شود و مانعي براي رسيدن به خواسته هاي مورد نظر مي باشد .بدين جهت بهتر است همراه با اصرار در دعا، عجله بيش از حد نداشته باشيم. آنچه كه وظيفه ايشان است دعا كردن و اميدوار بودن است و آنچه كه برعهده ً خداوند است اجابت است بنابراين در آنچه كه به خداوند مربوطمي شود مداخله نكنيم كه درغير اين صورت به زيان ما تمام خواهد شد ومانعي براي وصول رحمت الهي خواهد گشت . امام صادق ( ع ) فرمود : هميشه مومن در خير و آسايش است تا هنگامي كه عجله نكند .در غير اين صورت نااميد مي شود و دعا را ترك مي كند .از امام ( ع ) پرسيده شد : چگونه عجله مي كند! امام مي فرمايد : مي گويد از فلان زمان دعا كردم اما اجابت نشده است ، ( ميزان الحكمه ، ج 2، ص 881 ) . بنابراين بايد اميد فراوان داشت و اصرار در دعا نيز ورزيد اما عجله نبايد داشت كه خود مانع تحقق استجابت دعا مي باشد .امام صادق ( ع ) مي فرمايد : ( ( ان العبد اذا دعا لم يزل الله تبارك و تعالي في حاجته ما لم يستعجل ؛ بدرستيكه بنده هنگامي كه دعامي كند خداوند متعال در صدد برآورده ساختن حاجت اوست تا زماني كه اوعجله نكند ) ) . اما اينكه از چگونه به اجرا درآوردن توكل پرسيده بوديد بايدگفت كه توكل در عمل يك انسان مومن اين گونه متجلي مي شود كه پس ازانجام وظايفش و آنچه كه از دست او بر مي آيد آنچه را كه از توان او خارج است و به مقدرات الهي مربوط مي شود به خداوند متعال واگذار مي كند.بنابراين انسان متوكل بدون اينكه در انجام وظايفش كوتاهي كند امور خارج از توان خود را به خدا واگذار مي كند و مطمين است كه خداي متعال در مورداو هر چه به صلاح او باشد اجرا خواهد كرد .بنابراين پس از دعا و انجام وظايف خود و ايجاد شرايط استجابت دعا، ديگر اضطراب و نگراني به خودراه نمي دهد زيرا آنچه به او مربوط مي شده است به بهترين صورتي انجام داده است و مطمين است آنچه به خداوند متعال مربوط مي شود به بهترين وجهي انجام خواهد شد .بنابراين از آرامش برخوردار خواهد شد .اميدواريم در مورد شما نيز چنين شود .اميدواريم نكات مطرح شده شما را با برخي ازعلل تاخير استجابت دعا و حكمت آن آشنا ساخته باشد و در چنين مواقعي صبر و حوصله و اميد شما را افزايش دهد .7 .عدم مصلحت : در ضمن شمارش علل گوناگوني كه باعث مي شود حاجات انسان سريعا اجابت نشود، يكي از مهمترين آن علتها اين است كه گاهي اوقات انسان از خداوندچيزهايي را درخواست مي نمايد و فكر مي كند اجابت آن به نفع او مي باشدحال ان كه در واقع اجابت آن درخواست به ضرر اوست . اين حرف ، اشاره به آيه 216 سوره بقره دارد كه مي فرمايد : ( ( عسي ان تكرهوا شييا و هو خير لكم و عسي ان تحبوا شييا و هو شر لكم... ؛ چه بسا چيزي را خوش نداشته باشيد حال آنكه خير شما در آن است و يا چيزي را دوست داشته باشيد،حال آنكه شر شما در آن است ... ) ) . و همه اين ها به خاطر جهل و يامحدوديت هايي است كه در انسان وجود دارد .در پايان به عنوان حسن ختام نامه ، شرايط و آداب استجابت دعا كه در روايات به آنها اشاره شده ، ذكرمي كنيم . از جمله : 1 .گفتن بسم الله الرحمن الرحيم در ابتدا 2 .فرستادن صلوات 3 - 1 بار حداقل 3 .توسل به پيامبر ( ص ) و ايمه معصوم ( ع ) مخصوصا با اين ذكر : ( ( الهي بحق الزهرا و ابيها و بعلها و بنيها و السرالمستودع فيها؛ خدايا ترا به حق زهرا ( ع ) و پدر بزرگوارش و شوهر گراميش وفرزندان نازنين ش و راز به وديعه نهاده شده در او يعني امام زمان ( ع ) ، قسم مي دهم ) . 4 .بيان درخواست و حاجات . 5 .گفتن آمين يا رب العالمين. ضمنا شما مي توانيد سوالات خود را ( در صورت جا نشدن در يك برگ ) دربرگه هاي معمولي نوشته و همه را در داخل يكي از اين اوراق مخصوص و يافتوكپي آن قرار دهيد و ارسال نماييد .;