مرکز پاسخگويي: تبيان
موضوع اصلي: اعتقادات
موضوع فرعي: ممنوعيت سخن
منظور از «ممنوعيت سخن» در روز قيامت چيست؟

پاسخ:
«هذا يوم لا ينطقون و لا يؤذنُ لهم فيعتذرون» مرسلات/35ـ36؛ [اين روزي است كه گنهپيشگان سخني نتوانند گفت و به آنان رخصت و اذن عذرخواهي نيز نخواهند داد.]
گاهي به نظر ميرسد حق تعالي عادلتر از آن است كه كسي صاحب عذر باشد و به او اذن عذرخواهي ندهد، ولي گاهي حقيقت امر چنان نشان ميدهد كه جايي براي عذرخواهي باقي نيست. حمّاد بن عثمان ميگويد: «سمعتُ أبا عبدالله(ص) يقول في قوله عزّوجلّ : «و لا يؤذنُ لهم فيعتذرون» فقال: الله أجلّ و أعدل و أعظم من أن يكون لعبده عذر و لا يدعه يعتذربه، ولكنّه فلج فلم يكن له عذر»» (نور الثقلين 5/490)؛ از امام صادق(ع) شنيدم دربارة آية «و لا يؤذن لهم فيعتذرون» ميفرمود: حق تعالي بالاتر، عادلتر و بزرگتر از آن است كه براي بندة وي عذري باشد و نگذارد او عذرخواهي كند، ولي عَبْد چنان زمينگير و مفلوج است كه عذري براي او نيست و به تعبير ديگر جاي عذري باقي نخواهد بود (سالبه به انتفاي موضوع) او كاملاً از نظر دليل و برهان زمينگير و عاجز است. پس عذري ندارد تا آن را بازگو كند.

***
پاورقي:
: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن ج 4 (معاد در قرآن)