مرکز پاسخگويي: مركز فرهنگي نهاد رهبري در دانشگاه ها
موضوع اصلي: عمومي
موضوع فرعي: اطلاعات عمومي
نظر شما در مورد استخاره چيست و عمل نكردن به استخاره چه حكمي دارد؟

پاسخ:
استخاره؛ يعني، طلب خير نمودن. در رواياتي از اهل بيت(ع) مردم ترغيب به استخاره شده اند. استخاره در شروع هر كار و تصميم و طلب خير نمودن از خداوند، در حقيقت يك نوع دعا است كه بنده هنگام آغاز هر كاري آن را مي تواند انجام دهد. براي نمونه به روايت زير توجه كنيد: امام صادق(ع) فرمودند: «زماني كه تصميم براي انجام كاري گرفتي، با كسي مشورت نكن، تا اين كه با خداي خويش مشورت نمايي. پرسيدم: چگونه با پروردگار مشورت نمايم؟ فرمود: صد مرتبه مي گويي: «استخير الله» آن گاه با مردم مشورت نما، خداوند خير تو را بر زبان هر كسي كه بخواهد جاري خواهد ساخت»، { (بحارالانوار، ج 91، ص 253) }. اما آنچه كه امروز به عنوان استخاره مشهور است، در حقيقت نوعي قرعه محسوب مي شود كه فرد متحير از آن بهره مي جويد. اين موضوع نيز در برخي از روايات همانند روايت جلد 91 ، صفحه 232 بحارالانوار به صراحت مطرح شده است. البته اين نكته را بايد ياد آور شد كه به نظر تمامي علماي دين و صاحب نظران، استخاره از ادله شرعي نيست؛ يعني، عمل بر طبق آن هيچ الزام ديني ندارد. بنابراين مخالفت با استخاره اشكال شرعي ندارد. خصوصا كه اغلب استخاره هاي مصطلحي كه مردم انجام مي دهند، به مورد و به جا نيست؛ زيرا تا عقل و خرد و مشورت با افراد ذي صلاح است، نوبت به استخاره نمي رسد. از اين رو اگر متقضاي استخاره در تضاد با يكي از احكام شرع و وظايف مكلف باشد، مسلما هيچ گونه اعتباري ندارد؛ مانند اين كه شخصي استخاره كند كه نماز بخواند يا نه و استخاره بد بيايد و يا استخاره كند كه كار حرامي را انجام دهد و خوب بيايد. از اين رو استخاره در صورت تضاد با احكام شرعي هيچ اعتباري ندارد. در صورت متضاد نبودن نيز عمل بر طبق آن واجب نيست. براي به جا بودن استخاره، بايد امور زير را مورد ملاحظه قرار داد: 1- پيش از استخاره بايد درباره خوبي ها، بدي ها، منافع و مضار كار مورد نظر فكر، تدبر، تعقل و سنجش صورت گيرد. 2- با افرادي كه در آن زمينه اطلاعات كافي دارند مشورت شود. 3- آن كار از اموري باشد كه انسان خودش مي خواهد انجام دهد (مثلاً اگر به فلان سفر بروم، خوب است يا نه) نه اين كه به نيت فال و پيش گويي باشد (مثلاً فردا در دادگاه تبرئه مي شود يا نه و يا در امتحان قبول مي شود يا نه؟). اگر شخصي تمام اين مراحل را انجام داد و به نتيجه قاطعي نرسيد و نتوانست تصميم گيري كند، آن وقت نوبت مشورت با خداوند به شكل استخاره مي رسد. اما اين كه اگر استخاره خوب آمد يا بد، آيا نتيجه همان مي شود؛ گفتني است كه بلي اگر استخاره با شرايط ياد شده انجام شود، خوب آمدن آن نشان دهنده اين است كه واقع آن عمل داراي مصلحت و خير و خوبي است؛ گرچه ممكن است ظاهر آن خوش آيند ما نباشد يا برعكس؛ مثلاً ممكن است براي انجام مسافرتي استخاره كنيد و بد آيد و سود زياد مالي نيز نصيبتان گردد، غافل از اين كه بد آمدن استخاره به علت قضا شدن يك نماز صبح در آن سفر است كه ضررش با تمام سودهاي به دست آمده قابل جبران نيست. روش استخاره را هم مي توانيد در حاشيه مفاتيح الجنان ملاحظه كنيد.