مرکز پاسخگويي: تبيان
موضوع اصلي: اعتقادات
موضوع فرعي: علامات صاحب يقين
علماء اخلاق درباره علامات صاحب يقين چه گفتهاند؟


پاسخ:
گفتهاند 1ـ در امورات خود به غير ربّ الارباب توجه نميكند، و در هر حالي چه در فقر و غنا و چه در مرض وصحت و غيره روي التفات از او بر نميگرداند. از امام صادق (ع) روايت شده كه «مَنْ ضَعُفَ يَقينُه تََعَلِّق بالاَسْباب و رَخَّصَ لِنفسه بذالك و اتَّبَع العاداتِ و اَقاويِلَ الناسِ بِغَيْرِ حَقيقةٍ وَ السَّعْي في اُمُورِ الدُنْيا وَ جَمْعِها وَ اِمْساكِها، مُقِرّاً بِاللِسانِ اَنَّه لا مانِعَ وَ لا مُعْطِيَ اِلاّ اللهِ وَ اِنَّ العَبْدَ لا يُصيبُ اِلاّ ما رَزق وقُسِّم لَهُ وَ الْجَهْد لا يَزيدُ فِي الرِّزْقِ وَ يُنْكِر ذلِكَ بِفِعْلِهِ وَ قَلْبِهِ قال اللهُ سُبْحانَهُ يَقُولُونَ بِاَفْواهِهِم مالَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ وَ اللهُ اَعْلَمُ بما يكتمون». آل عمران/161
[كسي كه يقينش ضعيف باشد متمسك به اسباب شده (مسبب الاسباب را رها ميكند) و با اين تمسك و تعلّق به اسباب ترخيص و وسعتي براي خود فراهم ميكند، و تبعيت عادات و گفتارهاي مردم را بدون دور نگري و حقيقت بيني خواهد كرد، و سعي و تلاش در امور دنيا و جمع آن و منع ديگران را از آنچه اندوخته پيشه خود ميكند، با زبان اقرار ميكند كه منع كننده و اعطاء كنندهاي غير از خدا نيست، و اينكه عبد نميرسد، مگر به آنچه خدا روزي و تقسيم براي او كرده، و تلاش چيزي در رزق نم افزايد در حالي كه انكار ميكند اين مطالب را با عمل و قلبش، خداوند سبحان (درباره اينان) فرموده ميگويند با زبانهاي خود آنچه را كه در قلوبشان نيست، و خداوند عالم است به آنچه اينان كتمان ميكنند.]
2 ـ درباره عبادت پروردگار خود چه در عَلَن و چه درخفا كوتاهي نكرده، اوامر اورا به كار انداخته، و از نواهي اجتناب ميكند، و به طور كلي يقين او به عظمت خداوند عامل سر برخاك نهادن و خضوع در برابر پروردگار اوست، و دائما محزون است از مراحل بعد از مرگ، و اينكه دنيا به كسي وفا نميكند، و بواسطه يقيني كه در اقيانوس و جود او موج ميزند، راضي به قضاء و قدر الهي است، و اين علامات هريك گنجي است، كه بدون رنج ميسّر نشود .
3 ـ اينگونه افراد، مستجاب الدعوة و صاحب كراماتند، و هر چه يقين بيشتر، جنبه تجرّد و غلبه بر امورات و تصرّف در آنها بيشتر است، يقين گوهر شب چراغي است كه با آن به مراحل عاليهاي توان رسيد، به نحوي كه مظهر وليّ الله ميتوان شدن، و در جهان تكوين تصرف كرد.
امام صادق (ع) فرمودند «اليقينُ يوُصِلُ العَبدَ اِلي كُلّ حالٍ سَنِيّ و مَقام عجيب» (جامع السعادات/ 1/159) [يقين ميرساند بنده را به هر مرتبه بلند و مقام عجيب (كه تصورش را نميكرد)]
در نزد پيامبر اكرم (ص) صحبت از عيسي بن مريم(ع) و اينكه وي بر روي آب راه ميرفت به ميان آمد، حضرت فرمودند «لوزادَ يَقينُه لَمَشي في الهوي» [اگر يقين او بيشتر بود، بر روي هوا راه ميرفت]
از اين روايت به خوبي ميتوان استفاده كرد كه كرامات رابطه مستقيم با ازدياد يقين دارد، هر چه يقين بيشتر كرامات و تصرفات وسيعتر.

***
پاورقي:
اخلاق اسلامي ج 1
اكبر خادم الذاكرين