بلاها انواع و اقسامي دارند و هر يك داراي علل و حكمتي هستند. آنچه مسلم است اين كه بلا براي اولياي خدا از نعمت ها و هداياي بزرگ الهي است. از امام باقر(ع) نقل شده است كه فرمودند: { ان اللَّه عز و جل ليتعاهد المؤمن بالبلاء كما يتعاهد الرجل اهله بالهدية من الغيبة }؛ { خداوند عز و جل بنده مؤمن را از طريق بلاها دلجويي مي كند، همان طور كه هنگام دوري از اهل و عيالش با آوردن هديه و سوغات آنان را دلگرم مي سازد }، { (بحارالانوار، ج 15، ص 56) }. از امام صادق(ع) نيز آمده است: { ان اللَّه اذا احب عبداً غطّه بالبلاء غطّاً }؛ { هنگامي كه خداوند بنده اي را دوست مي دارد او را به شدت در گرفتاري ها غوطه ور مي سازد }، { (همان، ص 55) }. هم چنين از آن حضرت نقل شده است: { ان اشد الناس بلاء الانبياء ثم الذين يلونهم ثم الامثل فامثل }؛ { از ميان مردم بيش از همه انبيا دچار بلاها مي شوند، سپس كساني كه در رتبه بعد از ايشان قرار دارند و سپس هر كس كه با فضيلت تر است به ترتيب از مراتب بالا به پايين }، { (همان، ص 53) }. اكنون اين سؤال پديد مي آيد كه اين چگونه دوستي و رابطه اي است كه خداوند با اولياي خود دارد و سرّ اينگونه ابتلائات چيست؟ پاسخ آن است كه بلاها و دشواري ها، فلسفه هاي متعددي دارند. حداقل آن در مورد بندگان صالح خدا امور زير است: 1- وسيله اي براي آمرزش گناه، 2- زمينه تقرب بيشتر و اعتلاي رتبه، 3- وسيله اي براي تربيت و استكمال نفس. به عبارت ديگر در بسياري از موارد رفاه و آسايش، آدمي را به تعلقات مادي سرگرم و از ياد خدا بازمي دارد؛ ولي دشواري ها و سختي ها از سويي آدمي را به ياد خدا انداخته و به التجا و تضرع در درگاه الهي و انس با پروردگار مي كشاند. از سوي ديگر دست و پنجه نرم كردن با دشواري ها و سختي ها، انسان را آبديده و اراده او را قوي و نيرومند مي سازد. به تعبير آيت اللَّه حائري زمين ساده و دست نخورده، قابليت توليد و حاصلخيري بالايي ندارد؛ اما همين كه شخم زده شد، بذر نيكو در آن رشد و بالندگي مي يابد و حاصلي انبوه پديد مي آورد. خداوند نيز قلب مؤمن را با بلاها شخم مي زند تا بذر ايمان و اراده و محبت و ياد خدا و عمل صالح در آن رشد و بالندگي يابد و در سايه آن شخصيت هايي چون اميرالمؤمنين(ع) و حسين بن علي(ع) پديد مي آيد كه نه تنها بزرگترين افتخارات بشريت اند؛ بلكه در ملكوت آسمان ها نيز مورد تكريم و ستايش اند. براي آگاهي بيشتر ر.ك: عدل الهي، شهيد مطهري، ص 139 - 162.