مرکز پاسخگويي: مركز فرهنگي نهاد رهبري در دانشگاه ها
موضوع اصلي: قرآن
موضوع فرعي: حكمت
حكمت چيست كه خداوند آنرا خير كثير ناميده است؟

پاسخ:
در كافي از حضرت صادق(ع) روايتي در ذيل آيه 269، بقره {يُؤْتِي اَلْحِكْمَةَ مَنْ يَشاءُ وَ مَنْ يُؤْتَ اَلْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْراً كَثِيرا} نقل شده كه حضرت فرمود: مراد از حكمت در اين آيه اطاعت خداوند و معرفت و شناختن امام است و اين روايت را عياشي در تفسير خود و برقي در محاسن ذكر نموده اند و نيز به نقل ديگري از امام صادق(ع) آمده است كه حضرت فرمود: حكمت روشني و چراغ معرفت است و سبب پرهيزكاري است و نتيجه درستي است و اگر بگوييم خداوند نعمتي بزرگ تر و بهتر و بالاتر از نعمت حكمت به بندگانش عطا نفرموده همانا راست گفتيم. مرحوم علامه طباطبايي در ذيل آيه 269، بقره حكمت را چنين معني مي كند: حكمت عبارت است از قضاياي حقه اي كه مطابق با واقع باشد يعني به نحوي مشتمل بر سعادت بشر باشد. مثلاً معارف حقه الهيه درباره مبدأ و معاد باشد و يا اگر مشتمل بر معارفي از حقايق عالم طبيعي است معارفي باشد كه باز با سعادت انسان سر و كار داشته باشد. مانند حقايق فطري كه اساس تشريعات ديني را تشكيل مي دهد. در تفسير نمونه: براي حكمت معاني زيادي از قبيل معرفت و شناخت اسرار جهان هستي و آگاهي از حقايق قرآن و رسيدن به حق از نظر گفتار و عمل و بالاخره معرفت و شناسايي خدا ذكر شده است كه همه آنها در يك معني وسيع جمع است. براي آگاهي بيشتر ر.ك: 1- سوره بقره، آيه 269 تفسير ابن كثير، ج 1، ص 480 2- تفسير كبير، ج 7، ص 72 3- تفسير پرتوي، ج 2، ص 241 4- مجمع البيان، ج 2، ص 659 5- التبيان، ج 2، ص 348 6- النتير، ج 3، ص 62 7- آيه 125 سوره نحل، تفسير التحرير، ج 14، ص 327 8- آيه 31 سور بقره، تفسير كبير، ج 2، ص 178