مرکز پاسخگويي: تبيان
موضوع اصلي: احكام
موضوع فرعي: حقوق زندانيان
ديدگاه روايات اسلامي نسبت به حقوق زندانيان چيست؟


پاسخ:
در روايات اسلامي دربارة حقوق زندانيان و دادن مرخصي به آنان براي شركت در نماز جمعه و ملاقات بستگان و دوستان، مطالب قابل ملاحظهاي ديده ميشود.
از جمله در حديثي از امام صادق(ع) ميخوانيم كه فرمود
«عَلَي الْاِمامِ اَنْ يُخْرِجَ الْمُحْبَسينَ فِي الدَّيْنِ، يَوْمَ الْجُمْعَةِ اِلَي الْجُمْعَةِ، وَ يَوْمَ الْعِيْدِ اِلَي الْعِيْدِ، فَيُرْسِلُ مَعَهُمْ فَاِذا قَضَوُا الصَّلاةَ وَ الْعِيْدَ رَدَّهُمْ اِلَي السِّجْنِ» (وسائل الشيعه 18/221) [بر پيشواي مسلمانان لازم است كساني را كه به خاطر بدهكاري (و امثال آن) به زندان افتادهاند، روز جمعه براي نماز جمعه و روزعيد براي نماز عيد، همراه مأموران بفرستد، هنگامي كه نماز جمعه يا مراسم عيد را به جا آوردند آنها را به زندان باز گردانند.]
بايد توجه داشت كه نماز جمعه و عيد، هر كدام داراي دو خطبه است كه اثر تربيتي فوقالعادهاي دارد.
در حديث ديگري از اين فراتر رفته، ميفرمايد
«اِنَّ عَلِيّاً عَلَيْهِ السَّلام كانَ يُخْرِجُ اَهْلَ السُّجُونِ ـ مَنْ حُبِسَ في دَيْنٍ اَوْ تُهْمَةٍ ـ اِلَي الْجُمْعَةِ فَيَشْهَدُونَها وَ يُضَمِّنَهُمُ الاوْلِياءِ حَتّي يُرَدّوُهُمْ» (مستدرك 17/403) [علي(ع)، زندانياني را كه به خاطر بدهكاري يا اتّهام ديگري به زندان افتاده بودند، به نماز جمعه ميآورد تا در آن حضور يابند و از اولياي آنان تضمين ميگرفت كه آنها را به زندان باز گردانند.] (درست شبيه بعضي از مرخصّيهايي كه امروز در بعضي كشورهاي اسلامي معمول است).
از حديث ديگري استفاده ميشود كه علي (ع) هر جمعه سري به زندان ميزد، آنهايي كه در انتظار اقامة حدّ بودند، اجراي حدّ بر آنها ميكرد (و آزاد ميكرد) و كسي را كه حدّي بر او نبود آزاد ميساخت.

***
پاورقي:
پيام قرآن ج 10
حضرت آيت الله مكارم شيرازي و ساير همكاران