مرکز پاسخگويي: مؤسسه پيوند با امام
موضوع اصلي: اخلاق و عرفان
موضوع فرعي: اسرار الهي
كسي كه يك سرّي از اسرارهاي الهي را فاش كرده باشد به چه صورت مي تواند به مقام معنوي دست يابد؟
پاسخ:
در پاسخ شما بايد عرض كنيم كه افشاي سرّ چه از اسرار مذهب باشد و چه سرّ مردم، از گناهان كبيره محسوب مي گردد.
امام علي (ع) مي فرمايد: تمام خير دنيا و آخرت در اين دو چيز نهفته است، كتمان سرّ و دوستي با نيكان، و تمام شر در اين دو چيز نهفته شده، افشاي اسرار و دوستي با اشرار. (1)
امام صادق (ع) در اين باره مي فرمايد: هر كس روز خود را با افشاي راز ما بگشايد، خداوند حرارت آهن و تنگناي زندانها را بر او مسلط گرداند. (2)
و نيز مي فرمايد: هر كس كه فاش كند چيزي را كه خداوند خواسته پنهان بماند، او از دين بيرون رفته و خارج شده است.(3)
بنابراين طبق روايات افشاي سرّ عقوبتي بس سنگين بدنبال دارد، اما در عين حال در منطق اسلام و قرآن هرگز راه بازگشت و توبه به درگاه الهي مسدود نمي باشد و هر گناهي را مي توان با آب توبه شستشو داد، چرا كه خداوند آمرزنده و مهربان است و داراي رحمتي وسيع و گسترده است (4) و جميع گناهان را مي بخشد.
قرآن مي فرمايد: به آنها (گنهكاران) بگو اي بندگان من كه بر خود اسراف و ستم كرده ايد (مرتكب گناهان كبيره گشتهايد)، از رحمت خداوند نوميد نشويد كه خداوند همة گناهان را مي آمرزد و او بخشنده و مهربان است. (5)
اما نكته قابل ذكر در باب توبه اين است كه توبة حقيقي صرفاً به استغفار لساني و حتي به توبة قلبي و دروني محدود نميگردد، بلكه توبه بايد توأم با جبران و اصلاح عمل باشد، و اين بدان معناست كه فرد خطاكار بايد عملاً خطاهاي خويش را جبران و به اصلاح آنان اقدام كند، تا بدين وسيله مشمول رحمت الهي گردد. از اينرو در توبة حقيقي به سه اصل بايد توجه كرد: 1.پشيماني از عمل و بازگشت به سوي خدا، 2.تسليم در برابر فرامين الهي، 3.انجام عمل صالح براي نشان دادن صداقت و درستي خود درتوبه. (6)
از بُعد تربيتي در فرهنگ اسلامي، توبه و انابه هرگاه با شرايط آن همراه باشد، خود وسيله محكم و قاطعي است براي جدا شدن فرد گنهكار ازگذشته خويش و آغاز يك زندگي نوين. طبق روايات توبه كنندة حقيقي همانند كسي است كه از مادر متولد شده، و به فرمودة پيامبر همانند كسي است كه اصلاًگناه نكرده است. (7)
امام باقرع نيز در اين باره مي فرمايد: خداوند از توبة بنده اش بيش از آن كسي كه مركب و توشه خود را در بيابان در يك شب تاريك گم كرده و سپس آن را مي يابد خشنود مي گردد.(8)
پس از توبه براي درك مقامات معنوي، مداومت در پرهيز از معاصي، صبر و استقامت در برابر ارتكاب گناه، ذكر و ياد خدا در همه حال و توسل به معصومين به مناسبتهاي مختلف، عمل به واجبات و مستحبات در حد توان و انجام عمل صالح و همنشيني با نيكان مي تواند راهگشاي انسان در اين طريق باشد.
***
پاورقي:
1. سفينه البحار، ج2، ص469، بنقل از تفسير نمونه، ج24، ص283
2. كافي، كتاب الايمان و الكفر، باب فاش كردن اسرار مذهب، حديث 12
3. همان باب، حديث 11
4. سوره مباركه توبه/ آيه 102
5. سوره مباركه زمر/ آيه 53
6. تفسير نمونه، ج19، ص501
7. همان، ص505
8.كافي، ج2، باب توبه، حديث 8، بنقل از تفسير نمونه، ج24، ص295