مرکز پاسخگويي: مؤسسه پيوند با امام
موضوع اصلي: اجتماعي و فرهنگي
موضوع فرعي: روح ميت
آيا درست است كه روح افراد مرده در اين دنيا زندگي مي كند؟
پاسخ:
يكي از ويژگيهاي عالم برزخ همين است كه ميت تا هنگامي كه در برزخ بسر ميبرد. به كلي از دنيا بريده نميشود بلكه گاه گاهي با آن ارتباط برقرار ميكند و در روايات به اين مسأله تصريح شده چنان كه مرحوم كليني در كافي، ج 3،ص 230بابي با عنوان ان الميت يزور اهله مطرح كرده و رواياتي نيز نقل كرده است. از آن روايات معلوم ميشود كه مردگان اعم از افراد با ايمان و حتي افراد بيايمان نيز گاه گاهي به ديدار خانواده خود ميآيند. در اين كه هر چند وقت يك بار به ديدار آنها ميآيند طبق رواستگي به مقام و منزلت شخص ميت دارد.
امام صادق (ع) ميفرمايد: ان المؤمن ليزور اهله فيري ما يحب و يستر عنه ما يكره و ان الكافر ليزور اهله فيري ما يكره و يستر عنه ما يحب ميت مؤمن هر آينه به ديدار خانوادهاش ميآيد پس هر چه را كه خوشايند باشد ميبيند و آنچه را كه خوشايند نباشد از او پوشيده د و كافر نيز به ديدن خانواده خود ميآيد پس ميبيند هر آنچه را كه ناخوشايند است و هر چه پسنديده و خوب باشد از او پوشيده ميشوددر روايات آمده است كه معمولاً روزهاي جمعه و به شكل پرندهاي به ديدار خانواده خود ميآيند،(1).اما اين كه از خانواده و بازماندگان توقع و انتظار دارند، آري چنين است. چنان كه پيامبر اكرم (ص) فرمودهاند: ان ارواح المؤمنين تأتي كل جمعة الي السماء الدنيا بعذاء دورهم و بيوتهم ينادي كل واحد منهم بصوت حزين باكين: يا اهلي و يا ولدي و يا ابي و يا امي و اقرباي اعطفوا علينا يرحمكم اللَّه. اعطفوا علينا بدرهم او برغيف او بكسوة يكسوكم اللَّه من لباسي الجنه. ارواح مؤمنان هر شب جمعه به آسمان دنيا ميآيند و روبروي خانهها ميايستند و هر يك با آواي حزين در حالي كه ميگريد ميگويد اي كسان من اي فرزندانم، پدرم، مادرم، نزديكانم به ما عطوفت كنيد. خداي شما را بيامرزد. با درهم پولي يا گرده ناني و يا لباسي در حق ما رحم كنيد كه خدا به شما از لباسهاي بهشتي بپوشاند. در روايات زيادي به مردم سفارش شده كه مردگان را فراموش نكنند. چنان كه پيامبر اكرم (ص) ميفرمايد: لا تنسوا موتاكم في قبورهم و موتاكم يرجون احسانكم و موتاكم محبوسون يرغبون في اعمالكم البر و هم لايقدرون. اهدوا الي موتاكم الصدقة والدعا مردگان خود را در قبرهايشان فراموش نكنيد و آنها اميد به احسان شما دارند و مردگان شما محبوسند رغبت و ميل در كارهاي نيك شما دارند و خود قدرت بر انجام آن ندارند. براي مردگان خود صدقه و دعا هديه كنيد،(2).
براي آگاهي بيشتر ر. ك: 1- منازل الاخره، شيخ عباس قمي 2- حيات پس از مرگ، علي محمد اسدي.
براساس روايات و همچنين با توجه به ارتباط نسبي كه بدن برزخي با بدن مادي كه در زير خاك پنهان است، دارد. ارواح انساني در برزخ براساس منزلت و فضايلي كه در دنيا داشتهاند، امور دنيوي را درك كرده و حتي به خانواده خود سر زده و آنها را زيارت ميكنند و اين امر مي تواند در هر زماني و براي هر فردي باشد ولي روز جمعه كمترين و مشخصترين زماني است كه در روايات وجود دارد، در اين باب تنها به ذكر دو روايت بسنده ميكنيم: 1- اسحقبن عمار از امام كاظم (ع) پرسيد: آيا مؤمن خانواده خويش را زيارت ميكند؟ فرمود: آري. گفتم: چقدرمود: بر حسب فضايلشان. پارهاي از آنان هر روز و پارهاي هر سه روز خانواده خود را زيارت ميكننداسحق بن عمار ميگويد: در اثناي كلام حضرت دريافتم كه ميفرمود: كمترين آنان هر جمعه (خانواده خود را زيارت ميكنند) پس گفتم: در چه ساعتي؟ فرمود: هنگام زوال خورشيد يا مثل آن، پس خداوند فرشتهاي را با او روانه ميكند تا چيزهايي را به او نشان دهد كه شاد شود و از وي چيزهايي را بپوشاند كه او را غمگين ميسازد،(3). 2- امام صادق (ع) فرمود: به درستي كه مؤمن خانواده خويش را زيارت ميكند پس آنچه را دوست دارد ميبيند و آنچه را ناخوشايند دارد از او پوشيده ميشود و به درستي كه كافر خانواده خويش را زيارت ميكند پس ميبيند آنچه ناخوشايند اوست و از او پوشيده ميشود آنچه را دوست دارد. امام (ع) فرمود: پارهاي از ايشان هر جمعه زيارت ميكنند و پارهاي بر حسب عمل خود زيارت ميكنند(4)
***
پاورقي:
(1) (همان، ح 5)
(2) (آثارالصادقين، ج 21، ص 274)
(3) (كليني، محمد بن ابراهيم، كافي، به تصحيح علياكبر غفاري، دارالكتب الاسلاميه، تهران، 1350، ج 3، كتاب الخبائز، ص 231، روايت پنجم)
(4) (همان، ص 230، روايت اول)