مرکز پاسخگويي: تبيان
موضوع اصلي: اخلاق و عرفان
موضوع فرعي: نيت
چرا ارزش وجودي انسان، به نيت او است؟


پاسخ:
امام صادق(ع) فرمود «ما ضَعُف بدنٌ عمّا قويَت عليه النيّه» (وسائل الشيعه1/38/ ح14 ) هيچگاه بدن به موجب داشتن نيّت قوي و بلند، ضعيف و ناتوان نخواهد بود.] چون عمل ظاهري و صوري، وجوداً و عدماً، تابع قصد قلبي است. هم از نظر قوت و هم ضعف چنين است به طوري كه اگر نيت و قصد محكم و قوي باشد، بدن ضعيف و ناتوان قادر بر كار مهم است، و چنانچه نيّت ضعيف باشد، بدن نيرومند به ضعف مي​گرايد. پس ارزش وجودي انسان به نيت او است نه به بدن. اين حديث، از روشنترين احاديث وارده از ائمه معصومين است كه حد انسان را بيان مي​كند كه انسان «حيوان ناوي» يعني قصد كننده، است.
و شاهد ديگر بر اينكه نيت و قصد انسان اصالت دارد، آن است كه اگر اين نيت محقق شده و قوي گشت، نماز حالت مناجات به خود ميگرد و در واقع معراج شخص نمازگذار مي​شود. و هرگاه ضعيف شد و نمازگزار از آن غافل گرديد، حالت و رنگ نجوا و مناجاتي خود را از دست مي​دهد و نمازگزار مستحق «ويل» خواهد شد؛ چنانكه خداي سبحان فرمود «فويلٌ لِلمُصلّين * الَّذِين هُم عَن صَلاتِهم ساهون * الَّذِين هُم يُراءون * و يَمنعون الماعون» ماعون/4-7

***
پاورقي:
آية الله جوادي آملي
حكمت عبادات