مرکز پاسخگويي: تبيان
موضوع اصلي: اخلاق و عرفان
موضوع فرعي: نيت
چرا ارزش وجودي انسان، به نيت او است؟
پاسخ:
امام صادق(ع) فرمود «ما ضَعُف بدنٌ عمّا قويَت عليه النيّه» (وسائل الشيعه1/38/ ح14 ) هيچگاه بدن به موجب داشتن نيّت قوي و بلند، ضعيف و ناتوان نخواهد بود.] چون عمل ظاهري و صوري، وجوداً و عدماً، تابع قصد قلبي است. هم از نظر قوت و هم ضعف چنين است به طوري كه اگر نيت و قصد محكم و قوي باشد، بدن ضعيف و ناتوان قادر بر كار مهم است، و چنانچه نيّت ضعيف باشد، بدن نيرومند به ضعف ميگرايد. پس ارزش وجودي انسان به نيت او است نه به بدن. اين حديث، از روشنترين احاديث وارده از ائمه معصومين است كه حد انسان را بيان ميكند كه انسان «حيوان ناوي» يعني قصد كننده، است.
و شاهد ديگر بر اينكه نيت و قصد انسان اصالت دارد، آن است كه اگر اين نيت محقق شده و قوي گشت، نماز حالت مناجات به خود ميگرد و در واقع معراج شخص نمازگذار ميشود. و هرگاه ضعيف شد و نمازگزار از آن غافل گرديد، حالت و رنگ نجوا و مناجاتي خود را از دست ميدهد و نمازگزار مستحق «ويل» خواهد شد؛ چنانكه خداي سبحان فرمود «فويلٌ لِلمُصلّين * الَّذِين هُم عَن صَلاتِهم ساهون * الَّذِين هُم يُراءون * و يَمنعون الماعون» ماعون/4-7
***
پاورقي:
آية الله جوادي آملي
حكمت عبادات