پرسشگر محترم، با توجه به ابهامي كه در پرسش شماست، اگر منظورتان علم در مقابل قول و گفتار است، از نظر قرآن كريم هر گونه گفتار بيعمل در خور سرزنش و ملامت است: يَـََّأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ لِمَ تَقُولُونَ مَا لاَتَفْعَلُون;(صف،2)، اي كساني كه ايمان آورده ايد! چرا سخني ميگوييد كه عمل نميكنيد؟، از نشانه هاي مهم مؤمنان راستين اين است كه گفتار و كردارشان صد در صد هماهنگ باشد و هر قدر انسان از اين اصل دور شود از حقيقت ايمان دور شده است.
گفتار، ترجمان دل است، اگر راه اين دو از يكديگر جدا شود، نشانة نفاق است، مردمي كه ميگويند و عمل نميكنند، هرگز نميتوانند به يكديگر اعتماد كنند. در حديثي از امام صادق ميخوانيم كه فرمود: عالم كسي است كه عملش گفتارش را تصديق كند و هر كس عملش گفتارش را تصديق نكند، عالم نيست.
در روايتي ديگر رسول اكرم ميفرمايد: مردم را به غير زبانتان با عملتان دعوت به حق نماييد.(اصول كافي، شيخ كليني;، ج 2، ص 78، ج 1، ص 36، دارالكتب الاسلامية.)
امّا اگر منظورتان، از اصلاح عمل، اصلاح آن از جهت نيت و تحصيل رضاي حق است; از نظر اسلام، كار اخلاقي و ارزشمند، كاري است كه صرفاً، براي تحصيل رضاي خداوند انجام گيرد.
عمل بدون نيت در حقيقت، يك كالبد مرده است، بنابراين اگر در عملي، نيت نباشد يا نيت صحيحي نباشد، آن عمل اصلاح نشده و موجب كمالي براي نفس نخواهد بود، قرآن كريم، در زمينة ارزش نيت ميفرمايد: وَمَثَلُ الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَ َلَهُمُ ابْتِغَآءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَتَثْبِيتًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةِم بِرَبْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَ آاتَتْ أُكُلَهَا ضِعْفَيْنِ...;(بقره،265)، و حكايت آن كساني كه اموال خود را در جستجوي خشنودي خداوند و استوار كردن دلهاي خويش انفاق كنند، مانند باغي است بر تپهاي بلند كه رگباري تند بر آن ببارد، پس ثمراتش را دو چندان آورد....
در روايات نيز در زمينة ارزش نيّت ميخوانيم: انما الاعمال بالبيّنات...; محققاً ارزش كارها به نيّتهاست....(بحارالانوار، علامه مجلسي;، ج 70، ص 212، ح 38، نشر مؤسسة الوفأ.)
خلاصه آن كه، كاري از نظر اسلام ارزشمند و از هر نظر قابل اصلاح است كه به وسيلة نيّت با خداوند مرتبط شود و چنين نيتي از كساني سر ميزند كه به خاطر خدا يا ترس از عذاب و يا اميد به پاداش وي كاري را انجام دهند، پس حتماً بايد ايمان به خدا و روز جزا داشته باشد، تا كسي ايمان به خدا نداشته باشد، نميتواند كاري را به خاطر خداوند انجام دهد. هم چنين تا ايمان به روز قيامت نداشته باشد، نميتواند براي اميد به پاداش خدا يا ترس از عذاب وي كاري انجام دهد. قرآن كريم، در اين باره ميفرمايد: كَالَّذِي يُنفِقُ مَالَهُو رِئَآءَ النَّاسِ وَلاَيُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الاْ َخِر;(بقره)، مانند كسي كه اموال خود را براي خوش آمد مردم انفاق كند. و به خداوند و روز جزا ايمان ندارد.(ر.ك: اخلاق در قرآن، استاد محمد تقي مصباح يزدي، ج 1، ص 117ـ128، انتشارات مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره).)