مرکز پاسخگويي: فرهنگ ومعارف قرآن
موضوع اصلي: قرآن
موضوع فرعي: مكه در قرآن
در آية شريفة بِبَكَّةَ مُبَارَكًا، آيا بكّه همان شهر مكه است؟ و اگر اين چنين است چرا مكه به جاي بكّه نيامده است؟
پاسخ:
بكه، در اصل از ماده بك به معناي ازدحام و اجتماع است.
و اين كه به خانه كعبه، يا زميني كه خانه كعبه در آن ساخته شده است بكه گفته اند، به خاطر ازدحام و اجتماع مردم در آن جا است; و بعيد نيست كه اين اسم از آغاز روي آن نبوده، و پس از رسميت يافتن براي عبادت روي آن گذاشته شده باشد. امام صادق ميفرمايد: مكه به كل شهر گفته ميشود، و بكّه (به اطراف كعبه) جايي كه حجر (در آن واقع شده) است و مردم در آن (جا اجتماع كرده و) مزاحم هماند و هم ديگر را دفع ميكنند.(نورالثقلين، الحويزي العروسي، ج 1، ص 436، مؤسسة التاريخ العربي.)
بعضي از مفسران نيز احتمال دادهاند كه، بكه، همان مكه بوده باشد، كه م در آن تبديل به ب شده است; نظير لازم و لازب كه هر دو در لغت عرب به يك معنا است.
وجه ديگري نيز گفتهاند: و آن اين كه مادة مزبور به معناي از بين بردن نخوت و غرور آمده است، و چون در اين مركزِ بزرگ، همه تبعيضات برچيده ميشود، و گردنكشان و مغروران همانند مردم عادي بايد به نيايش برخيزند، و غرور آنها به اين وسيله در هم شكسته ميشود به آن بكه گفته شده است.(ر.ك: تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 3، ص 11 و 12، دارالكتب الاسلامية.)