مرکز پاسخگويي: فرهنگ ومعارف قرآن
موضوع اصلي: قرآن
موضوع فرعي: روخواني قرآن
آيا خواندن قرآن از اواسط سوره ها نيازي به گفتن بسم اللّه دارد يا گفتن اعوذبالله كفايت ميكند؟ آيا در يك جمع با گفتن بسم اللّه به واسطه يك نفر، تكليف از مابقي ساقط ميشود؟


پاسخ:
يكي از آداب مستحب و ظاهري تلاوت قرآن، استعاذه و پناه بردن به خداوند متعال در ابتداي قرائت آن است. انسان از خداوند متعال كمك ميخواهد تا هنگام تلاوت قرآن، او را از شرّ شيطان محفوظ دارد كه بتواند آن طور كه سزاوار است، قرآن را بخواند و بدان عمل نمايد; همچنين مستحب است قاري قرآن، بعد از استعاذه به خداوند آيات مياني سوره را با بسم الله... شروع نمايد.
امام صادق فرمودند: درب هاي گناه را با استعاذه ببنديد و دربهاي اطاعت را با تسميه بسم الله الرحمن الرحيم بگشاييد.(بحارالانوار، علامه مجلسي;، ج 92، ص 316، دارالإحيأ التراث العربي، بيروت.)
قرآن كريم دربارة تلاوت قرآن ميفرمايد: فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْءَانَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَـَنِ الرَّجِيمِ; (نحل، 98) هنگامي كه قرآن ميخواني، از شرّ شيطان مطرود شده، به خدا پناه بر. البته بايد توجه داشت، منظور از استعاذه به خداوند متعال، تنها ذكر جملة ئگعوذ بالله من الشيطان الرجيم نيست; بلكه تخلّق به آن شرط است; يعني ذكر اين جمله بايد مقدمه تحقق حالتي در نفس و جان انسان گردد تا انسان بتواند در سايه آن، به خداوند توجه پيدا كند و از هوا و هوس، تعصب، غرور، خودخواهي و خود محوري ها پرهيز نمايد و به درك و فهم صحيح حقايق قرآن كريم برسد.(ر.ك: آموزش روخواني قرآن و احاديث قرآني و آداب قرآن، السادات جواهري، ص 70، چاپخانه بزرگ قرآن كريم / تفسير نمونه، آية الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 11، ص 396، دارالكتب الاسلامية.)
پيامبر(ص) در حديثي كه از ايشان نقل شده ميفرمايد: هر كار مهمي كه بي نام خدا شروع شود، بي فرجام است.(ر.ك: وسائل الشيعه، حر عاملي، ج 7، ص 170، مؤسسه آل البيت.)
خواندن قرآن يكي از كارهاي با اهميت است، لذا شايسته است با بسم اللّه آغاز شود. منتها اگر قرائت از ابتداي سوره آغاز شود، از آن جا كه هر سوره اي بسم اللّه دارد، همان بسم اللّه به نيت قرآن و اين كه جزء سوره است، گفته ميشود، و اگر قرائت از اواسط سوره، آغاز شود، بسم اللّه به نيت قرآن و جزء سوره گفته نميشود. چه از ابتداي سوره، قرائت آغاز شود و چه از اواسط آن، قرائت قرآن صدق ميكند، لذا برابر آية 98 نحل، گفتن اعوذبالله شايسته است.
هر كس هر كاري را شروع ميكند، مستحب است در شروع آن، بسم اللّه بگويد.