مرکز پاسخگويي: ستاد اقامه نماز
موضوع اصلي: اخلاق و عرفان
موضوع فرعي: توبه گنهكاران
انسان گناهكار چگونه بايد توبه كند؟

پاسخ:
پس از پيدا شدن حالت توبه و پشيماني و ندامت از كارهاي ناپسند، چندعمل سزاوار است:
1 ـ سه روز روزه گرفتن؛ حضرت امام صادق(ع) ميفرمايد: «توبة نصوح كهخداوند به آن امر فرموده، روزه گرفتن روز چهار شنبه، پنج شنبه و جمعهاست».(وسائل الشيعه، باب 88، كتاب چهارم، ح 1)
2 ـ غسل توبه؛ حضرت رضا(ع) به كسي كه ميخواست از گناه استماع غناتوبه كند، فرمود: «برخيز و غسل كن». و پيامبر(ص) ميفرمايد: «نيست بندهايكه گناهي كند و هر اندازه كه باشد، سپس پشيمان شود و توبه كند؛ مگر اين كهخداوند به عفو و آمرزش به او رجوع ميفرمايد. سپس ]به آن شخص كهميخواست توبه كند[ فرمود: برخيز و غسل كن و براي خدا سجدهنما».(مستدرك الوسائل، ج 12)
3 ـ خواندن دو يا چهار ركعت نماز؛ امام صادق(ع) ميفرمايد:«هر بندهايكه گناهي كرد، پس برخيزد و تحصيل طهارت كند (وضو بگيرد) و دو ركعتنماز بخواند و از خداوند طلب آمرزش نمايد، بر خداست كه توبهاش رابپذيرد».(وسائل الشيعه، باب 86 كتاب جهاد)
4 ـ استغفار و خواندن دعاهاي توبه اي كه از ائمه اطهار(ع) وارد شدهاست، خصوصاً دعاهاي صحيفة سجاديه (به خصوص دعاي 31) و نيزمناجات خمسة عشر (بخصوص مناجات اول) و... بايد هنگام خواندن دعا،معاني آنهارا متذكر باشد و سعي كند كه حالش با گفتارش يكي باشد.
5 ـ تكرار توبه و استغفار؛ حضرت صادق(ع) ميفرمايد: «هرگاه بندهايزياد آمرزش جويد، نامة عملش بالا ميرود، در حالي كه ميدرخشد». (كافي،كتاب دعا، باب استغفار)
6 ـ اختيار كردن وقت سحر براي استغفار (هر چند در هر وقتي كه حالت توبه و دعا باشد، استغفار در آن وقت مطلوب و نافع است) ؛ لكن سحر اثرخاصي در پاك شدن از گناهان دارد و خداوند در چند جاي قرآن مجيد، به آن امر فرموده و استغفار كنندگان در سحر را مورد ثناي خود قرار داده است و آنرا صفاي اهل تقوا و بهشتيان ميشمارد».