مرکز پاسخگويي: دفتر تبليغات اسلامي
موضوع اصلي: احكام
موضوع فرعي: پاك شدن گناه
آيا تحمل بيماري هاي بدون علاج موجب پاك شدن گناه مي شود؟


پاسخ:
از متون ديني استفاده مي شود كه تحمل بيماري براي خدا هم موجب پاك شدن گناه مي شود و هم ثواب اخروي را به دنبال دارد.
پيامبر اكرم (ص) فرمود: السقم يمحو الذنوب؛(1) بيماري گناهان را نابود مي كند. در حديث ديگري از حضرت نقل شده .
لحظه ها و ساعت هايي كه انسان گرفتار همّ و غم ها است، ساعات كفارة گناهان است.(2)
از اين گونه روايات در معارف اسلامي فراوان است، چنان كه امام صادق (ع) فرمود: هنگامي كه عبدخدا گناهش زياد مي شود و اعمالي كه آن را جبران كند نداشته باشد، خداوند او را گرفتار حزن و اندوه مي كند تا كفارة گناهان او باشد.(3)
حضرت در مورد صبر در برابر حوادث تلخ زندگي مي فرمايد :هر كس از مؤمنان به بلايي گرفتار شود و شكيبايي را از دست ندهد، پاداش هزار شهيد دارد.(4)
البته اين بدان معنا نيست كه انسان خود را در سختي ها و مشكلات قرار دهد يا در راه سلامتي و حفظ حيات خود كوتاهي كند، به اين نيت تا اين كه از گناهان پاك شود.
از ديدگاه معارف اسلامي اولين و مهم ترين نعمتي كه انسان از خداوند دريافت مي كند، نعمت حيات است. هرگونه سهل انگاري كه باعث كوتاهي حيات يا اختلال در سلامتي گردد، جرم و گناه به شمار مي آيد و موجب عقوبت الهي است.
بنابراين از آيات و روايات نبايد نتيجه تخديري گرفت و خود را تسليم گرفتاري ها و مصايب و مشكلات نمود و حتي از آن استقبال كرد، چه اين كه هيچ گاه قرآن نمي گويد: در برابرمصائب تسليم باش و در رفع مشكلات تلاش مكن و تن به ستم ها و بيماري بده، بلكه مي گويد: اگر با تمام تلاش و كوششي كه انجام دادي، باز گرفتاري ها به تو چيره شد، به اعمال گذشته ات بينديش و از گناهانت استغفار كن(5) و درصدد اصلاح نفس خويش و جبران ضعف ها باش.
بيماري ها و سختي ها و مصائبي كه انسان باعث پيدايش آن يا طولاني شدنش نباشد، بلكه براي رفع آن تلاش لازم را انجام داده، كفارة گناهان است و باعث شكوفايي استعدادهاي نهفته درون انسان مي گردد. تحقق اين مطلب به نوع برخورد انسان با سختي ها و مشكلات بستگي دارد. قرآن كريم مي فرمايد: ما شما را به وسيله شرور يعني بدي ها و بيماري ها و خيرات و نعمت ها امتحان مي كنيم(6) يعني آن چه را شما خير يا شر مي ناميد، معلوم نيست صد درصد همان گونه باشد كه مي پنداريد، بلكه بستگي دارد به نحوه استفاده اي كه از آن مي كنيد و يا به برخوردي كه با آن داريد.
در سوره بقره پس از آن كه سختي ها و مصائب و مشكلات را به عنوان امتحان ذكر مي كند مي فرمايد : و بشر الصابرين؛ بشارت بده به كساني كه در مقابل سختي ها و مشكلات شكيبايي و خويشتن داري نشان مي دهند خويشتن داري و صبري كه مبتني بر ايمان به خدا است . وقتي انواع سختي ها را مي بيند ، متوجه خدا مي شود و مي گويد : انا لله و انا اليه راجعون.
تنها اين گونه افراد هستند كه تحمل سختي ها و مصائب باعث گشوده شدن درهاي رحمت پروردگار به سوي آنان مي شود.(7) و قطعا چنين برخوردي با مصائب و مشكلات ، باعث پاك شدن گناهان و كفارة آن به شمار مي آيد. بديهي است اگر انسان در برابر بيماري، طريق كفر و ناسپاسي پيشه گيرد و به قضاء و قدر الهي اعتراض كند، اجري نخواهد داشت و موجب كفاره گناهش نخواهد شد.

***
پاورقي:
1 - بحار، ج67، ص 244 .
2 - همان.
3 - كافي، ج2، ص 444.
4 - همان، ص 92.
5 - تفسير نمونه، ج20، ص 447.
6 - انبيا (21) آيه 35.
7 - بقره (2) و آيات 158 - 256.