مرکز پاسخگويي: تبيان
موضوع اصلي: تاريخ و سيره
موضوع فرعي: حديثي در مورد خوش قول بودن حضرت اسماعيل
در كتاب كافي از امام صادق عليه السلام روايت شده كه فرمودند : حضرت اسماعيل نبي به مردي قول دادند كه در مكاني منتظر او بمانند و آن مرد نيامد و حضرت يك سال منتظر او ماند و پس از يك سال آمد و حضرت به او گفت يك سال است كه منتظر اواست . به همين دليل خداوند در قرآن كريم مي فرمايد : [ واذكر في الكتاب اسماعيل انه كان صادق الوعد و كـان رسـولا نبيا و كان يامر اهله بالصلوه و الزكوه و كان عند ربه مرضيا ( مريم - 155 ) ] اما عقل عادي اين عمل حضرت اسماعيل را خلاف اعتدال مي داند و آن را غير عادي به حساب مي آورد . در حاليكه شرع نبايد مخالف عقل , در جايي كه عقل راه دارد , حكم كند .

پاسخ:
اولا : چـون حـضـرت بـه طـور مـطلق قول داده بودند كه در آن مكان منتظر آن مرد مي مانندتا بـرگـردد نـخـواسته اند خلف وعده كرده يا دروغ گفته باشند كه هر دو عمل از نظرعقل عادي مذموم است . خصوصا اگر از ناحيه كسي باشد كه الگو و پيامبر است ورفتارش سرمشق ديگران قرار مي گيرد . ثـانيا : بنابر اينكه اخلاق و تربيت را مبتني بر يگانگي خدا دانسته , و همه چيزهارا از او بدانيم ديگر عقل راهي براي حكم در اين زمينه نخواهد داشت . بـه ايـن مـعـنـا كـه انـبـيـاء از خـالصترين توحيد برخوردار بوده اند و ملاك عمل خود را رضايت اومي دانسته , و سود و زيان خويش را به دست او مي دانسته اند . بر اساس اين نظر هيچ شگفتي ندارد كه پيامبري براي وفاي به عهد خويش كه مرضي خداوند است يك سال ياچند سال منتظر او بماند .

***
پاورقي:
تفسير الميزان ج 1 ص 383
طباطبائي - سيد محمد حسين