پرسمان

ارواح مؤمنان كه از دار دنيا ميروند، در عالم برزخ به صورتهاي برزخي نمودار و مصوّر ميگردند وارواح كافران به صورت شياطين و صورتهاي حيواني مشاهده ميشوند، ولي مؤمنان پس از مرگ به صورتانسانند.
ابوبصير از امام صادق(ع) روايت كرده كه ارواج مؤمنان در بهشت برزخي در كنار درختي در صورت اجسامبشري قرار دارند و بدين صورتها يكديگر را ميشناسند و با يكديگر گفتگو ميكنند. هنگامي كه شخصي تازهبر آنان وارد ميشود ميگويند: فعلاً او را رها كنيد، چون از مقام هول و ترس عظيمي رهايي يافته است. سپس از اوميپرسند: فلان كس چه كرد و فلاني چ نكرد؟ اگر در پاسخ بگويند: او زنده بود، ارواح اميد خير و رحمت وسعادت درباره او دارند. اگر بگويند هلاك شده است ارواح ميگويند: به پستي و خواري گراييد و بدبخت وبيچاره شد، چون اگر از اهل بهشت بود، مسلماً با آنها بود و چون در ميان آنها نيآمده، معلوم ميوشد به جهنمرفته است.([1])
نيز از امام صادق(ع) نقل شده است: مؤمنان در حجرههاي بهشتي در عالم برزخ گردهم حضور دارند و ازغذاهاي بهشتي ميخورند از آشاميدنيهاي بهشتي مينوشند و ميگويند: خدايا! هر چه زودتر قيامت را بر پا كندو به وعدههايي كه به ما دادهاي، وفا كن و آخرين فرد ما را به اولين فرد ما محلق گردان([2]).
در روايت ديگر آمده: ارواح كافران در اتاقهايي از آتش سكني دارند و از خوراكيها و آشاميدنهاي جهنميميخورند([3]).
در روايات فراواني وارد شده كه ارواح مؤمنان در وادي السلام جمع ميشوند و ظهور آن وادي در دنياسرزميني است در نجف اشرف كه وادي ولايت است.
امام صادق(ع) فرمود: هر مؤمني چه در شرق و چه در غرب از دنيا بردند، روحشان در وادي السلام با ارواجمؤمنان ديگر قرار ميگيرد([4]) و در وادي برهوت روح هر كافري جمع ميشود([5]).