مرکز پاسخگويي: دفتر تبليغات اسلامي
موضوع اصلي: اجتماعي و فرهنگي
موضوع فرعي: روابط اجتماعي
روابط اجتماعي مابايد چگونه باشد؟ چگونه با مردم صحبت كنيم و احوال پرسي نماييم ؟ هنگام رفتن مهمان از خانه , چه كلماتي را به كار بگيريم تا زيباتر بوده و تأثير مثبت و خوبي داشته باشد؟


پاسخ:
راوي مي گويد: از حضرت امام صادق (ع)پرسيدم : حد محاسن اخلاقي چيست ؟ (بهترين آداب اجتماعي چيست )؟
حضرت در پاسخ فرمود: با مردم به نرمي و گرمي برخورد كني . پاك و منزه و در كمال ادب سخن بگويي (حرف هاي ركيك و خشن نگويي و بد صحبت نكني ) مثلاً شيطان با كمال بي ادبي به خدا عرض مي كند: ربّ بمااغوتيني لاءزيّنّن لهم في الاءرض و لاءغوينّهم اجمعين ; پروردگارا, چون مرا گمراه ساختي , من نعمت هاي مادي را در نظرآن ها زينت مي دهم و همگي را گمراه خواهم ساخت .(1)ء
نسبت گمراهي را به خداوند متعال مي دهد اما حضرت ابراهيم (ع)دربارهء خداوند متعال مي گويد: آن كسي كه مراآفريد و پيوسته راهنماييم مي كند و كسي كه مرا غذا مي دهد و سيراب مي نمايد و هنگاميكه بيمار شوم , مرا شفامي دهد.(2) جنمي گويد: وقتي مرا بيمار كرد, شفايم مي دهدج .
خلاصه اين كه هنگام صحبت , پاكيزه و در كمال ادب حرف بزند. و هنگام روبه رو شدن با اقوام , با صورت متبسّم و گشاده رويي برخورد كند.(3)
در اين حديث به سه صفت از آداب معاشرت و روابط اجتماعي اشاره شده است . صفات اخلاقي زياد است , ازجمله , پيشي و سبقت گرفتن در سلام , مصافحه و دست دادن با دوستان و خويشاوندان , مسواك كردن وخوشبونمودن دهان , پاكيزه بودن لباس , عيادت بيماران و... اين نوع آداب روابط اجتماعي را محكم مي كند.
معمولاًوقتي مهمان وارد خانه مي شود يا مي خواهد برود, اين نوع كلمات را به كار مي برند و بعد از سلام , با چهره ءمتبسّم و خوش رويي مي گويند: خيلي خوش آمديد! لطف فرموديد! زحمت كشيديد! كلبهء ما را روشن كرديد! بزرگي نموده و فقير نوازي كرديد! شرمنده مان كرديد! بسيار خوشحال شديم و امثال اين كلمات .
گفتني است : اين گونه صحبت كردن و اظهار كلمات دربارهء اشخاص به خصوصي به كار مي رود, نه هر كسي ;يعني زنان و دختران وقتي دوستان و محارم خود را مي بينند, جنين كنند, نه نسبت به هر كسي . همين طور مردان .بنابراين اگر دختر جوان مجردي ببيند پسر عمو, يا پسردايي مجردش به خانه شان آمده , با وقار صحبت مي كند وخيلي با چهرهء گشاده برخورد نكند.

***
پاورقي:
1.حجر (15 آيه 39
2.شعراء (26 آيات 78ـ 80
3.صدوق ,معاني الاءخبار, ص 253 طبق نقل اخلاق فلسفي , ج 1 ص 195