مرکز پاسخگويي: دفتر تبليغات اسلامي
موضوع اصلي: اهل بيت
موضوع فرعي: فرق زن و مرد
آيا در نظر خداوند، پيامبر(ص)، امامان معصوم(ع) و امام خميني(ره) بين زن و مرد فرقي وجود دارد؟


پاسخ:
هيچ تفاوتي بين زن و مرد، در عالم خلقت وجود ندارد.
1- خداوند در قرآن مي فرمايد: اي مردم! ما شما را از يك مرد و زن آفريديم و شما را تيرهها و قبيلهها قرار داديم تا يكديگر را بشناسيد. (اينها ملاك امتياز نيست). گرامي ترينِ شما نزد خداوند، با تقواترين شما است. خداوند دانا و آگاه است.(1)
2- امام صادق(ع) فرمود: كسي بر كسي در روز قيامت جز به عمل مقدم نميشود و دليل بر اين مطلب فرموده پيامبر گرامي اسلام(ص) است كه فرمود: ... آگاه باشيد! شما فرزندان آدم هستيد و آدم از خاك به وجود آمد. به خدا قسم! بنده (سياه) حبشي كه خدا را اطاعت كند، از مولي و آقاي قريش كه معصيت خدا بكند، بهتر است. به درستي كه گراميترين شما نزد خدا با تقواترين شما است.(2)
3- امام علي بن الحسين(ع) فرمود: هيچ حسب و شرافتي براي قريش و عربي جز به تواضع نيست. و كرم و آقايي جز به تقوا نيست و عمل جز به نيّت نميتواند باشد و عبادتي جز به تفقه و فهميدن نيست. آگاه باشيد به درستي كه بدترين و مبغوضترين مردم در نزد خداوند متعال كسي است كه به سنت (ظاهر) امام اقتدا كند، ولي در عمل با او همراه نشود.
4- امام خميني در بياناتشان ملاك فضيلت انسانها به طور عام (اعم از زن و مرد را) به تقوا دانستند و در بياني فرمودند: آن روزي كه بر ملت تقوا پيدا بشود، ملت برومند است. كريم است پيش خدا. اكرم است، اكرم است إنّ اكرمكم عنداللَّه اتقيكم استثنا ندارد. پيغمبر اكرم براي اين كه اتقاي ناس (مردم) بود، اكرم ناس بود. اميرالمؤمنين براي اين كه بعد از رسول اللَّه اتقي النّاس بود، اكرم ناس بود. نسب و سبب اين حرفها تو كار نيست. تقوا در كار است. تقوا داشته باشيد تا بر همه مشكلات غلبه بكنيد. با خدا باشيد... .(1)
از جمع بندي ميان آيه، حديث و بيانات امام خميني چنين به دست مي آيد كه انسانها چه زن و چه مرد در نزد خدا به طور يكسان مخاطب و مكلّفند و نيز از امور اجتماعي سهم مساوي دارند.
كلمه انسان كه هر مرد و هم زن را در بر مي گيرد، بارها در قرآن آمده است. خاطب قرآن، حديث و روايت به انسان است، نه به مرد يا زن تنها.
البته زن و مرد هر كدام به اقتضاي خلقت خود، ويژگيهايي دارند كه موجب وجه تمايز قهري بين اين دو موجود مي شود و اين وجه تماير براي هر يك حقوق مخصوصي ايجاد مي كند كه قابل اجرا در ديگري نيست. تفاوت از نشانههاي آشكار دنياي مادر و عالم خاكي است، ولي تفاوت موجب امتياز و برتري يكي بر ديگري نيست. آن چه در كلمات قرآن، احاديث و گفتار بزرگان به چشم مي خورد، حكايت از اين دارد كه ملاك براي برتري و امتياز، تقوا است و تقوا جز به پرهيز از گناه ميسر نيست. هم مرد مي تواند، به بالاترين مرحله عرفان و تقوا برسد و هم زن.
پس تفاوتهاي ظاهري به خاطر تنظيم در امور معيشتي و حضور مادي است. حضور مادي است. حضور مادي و جسماني انسان در عالم خاكي چنين مي طلبد كه مرد و زن هر كدام به وظايف خويش اشنا بوده و به آن عمل كنند. اما در حضور معنوي كه تأثير پايدار و هميشگي از آن است، نقاش چه زن باشد چه مرد، مي تواند نقشي ماندگار در صفحه عرفان و توحيد بكشد و آن چه اصل براي انسان است، مربوط به روح او است، نه جسمي كه از بين رفتني است.

***
پاورقي:
1. حجرات (49) آيه 13.
2. بحارالانوار، ج 7، ص 239، حديث چهارم.
3. صحيفه نور، ج 3، ص 379.