مرکز پاسخگويي: دفتر تبليغات اسلامي
موضوع اصلي: اجتماعي و فرهنگي
موضوع فرعي: آگاهي اموات
آيا مرده به ويژه پدر و مادر مي فهمد چه كسي بر مزارش رفته است ؟ و درد دل او را مي شنود؟
پاسخ:
محمدبن سلم مي گويد: خدمت حضرت امام صادق (ع) عرض كردم مردگان را زيارت بكنيم ; يعين به زيارت آن ها برويم ؟ فرمود: آري , گفتم : آيا آن ها مي دانند كه ما به زيارت آن ها رفته ايم ؟ حضرت فرمود: بلي , به خدامي دانند و شاد مي شوند و با شما انس مي گيرند(1).
حديث فوق به صراحت مي گويد: مردگان مي فهمند چه كسي به مزارشان رفته است و از رفتن او خوشحال مي شوند و حرف هاي او را مي شنوند.(2)
پاسخ اين سوال كه آيا ارواح همه چيز را مي دانند؟ يا تمام آن چه را مي دانند مي توانند بگويند؟ منفي است , زيراپس از جدايي از اين جهان گر چه فعاليت وسيع تري دارد, ولي هر چه باشد معلوماتش محدود است و چنان نيست كه از همه چيز آگاه باشد. وبه فرض حال كه به همه چيز آگاه باشد, معلوم نيست كه بتواند همه را باز گو كند.(3) و جمله گواه بر اين مطلب است كه آن ها مجاز به بازگو كردن همه آن چه مي دانند نيستند.
***
پاورقي:
1)محدث قمي , مفاتيح الجنان , مؤسسه انتشارات نبوي , ص 992
2 )نهج البلاغه , كلمات قصار, حكمت 130
3 )ناصرمكارم شيرازي , معاد و جهان پس از مرگ , ص 274و 273