مرکز پاسخگويي: دفتر تبليغات اسلامي
موضوع اصلي: خانواده و زندگي
موضوع فرعي: رفتار با پدر و مادر
در قبال پدر و مادر چگونه رفتار كنيم تا هم خداوند از ما راضي باشد و هم عاق والدين نشويم؟
پاسخ:
قرآن مجيد احسان به پدر و مادر را وظيفة مردم مي داند و مي فرمايد: پروردگارت فرمان داده كه تنها او را بپرستيد و نسبت به پدر و مادر نيكي كنيد. هرگاه يكي از اين دو يا هر دو نزد تو به سن پيري برسند، بر آن ها فرياد مزن و گفتار لطيف و سنجيده و بزرگوارانه به آن ها بگو و بال هاي تواضع خود را در برابرشان از محبت و لطف فرود آر.[11]
امام صادق(ع) مي فرمايد: اگر چيزي كم تر از اُف بود، خداوند از آن منع مي فرمود و اين كلمه از پست ترين عقوق و نافرماني است، حتي نگاه تند به پدر و مادر كردن از اقسام عاق شدن است.[12]
در روايت ديگر يكي از مصاديق عاق والدين، اندوهگين كردن آن ها ذكر شده است؛ امام صادق(ع) مي فرمايد: كسي كه پدر و مادرش را محزون كند، نافرماني آن ها را كرده است.[13]
علامه مجلسي مي گويد: عقوق والدين به اين است كه فرزند حرمت آن ها را رعايت نكند و بي ادبي نمايد و آن ها را به سبب گفتار يا رفتاري برنجاند و آزار و اذيت كند و در چيزهايي كه عقلاً و شرعاً مانعي ندارد، از آن ها نافرماني نمايد و اين عقوق گناه كبيره است.[14]
شخصي از رسول اكرم(ص) سؤال كرد: حق پدر بر فرزندش چيست؟ حضرت فرمود: او را به اسم صدا نكند و جلو او راه نرود و قبل از او ننشيند و كاري نكند كه مردم پدرش را دشنام دهند.[15]
البته مهر و مودت به والدين به دوران حيات آن ها اختصاصي ندارد بلكه بايد پس از فوت آن ها نيز ادامه داشته باشد. امام باقر(ع) مي فرمايد: بنده اي د رحال حيات پدر و مادرش به آن ها نيكوكار است، ولي پس از مرگ آن ها را فراموش مي كند و بدهي ايشان را نمي پردازد و براي آن ها طلب رحمت نمي كند. خداوند او را عاق والدين ثبت مي نمايد اما بندة ديگري در حال حيات عاق والدين است ولي پس از مرگ با دعا و استغفار آن ها را ياد مي كند، خداوند او را نيكي كننده به والدين ثبت خواهد فرمود.[16]
***
پاورقي:
[11] اسراء(17) آية 23 و 24.
[12] مرآت العقول، ج 10، ص 375.
[13] بحارالانوار، ج 75، ص 204.
[14] گناهان كبيره، ج 1، ص 120.
[15] بحارالانوار، ج 71، ص 45.
[16] اصول كافي، ج 3، ص 238.