پرسمان

شيعه داراي فرقههاي فراواني است كه به چند فرقه آن اشاره ميكنيم:
فرقه اسماعيليه: اسماعيليه نام عموي چند فرقه است كه بعد از حضرت امام جعفر صادق(ع) به امامت فرزندش (اسماعيل) يا نوهاش (محمد بن اسماعيل) اعتقاد دارند و گاه در بلاد مختلف به نامهاي گوناگون مانند باطنيه، تعليميه، سبعيه، حشيشيه، ملاحده و قرامطه خوانده شدهاند.
عقيده شيعه دوازده امامي درباره اين فرقه آن است كه اسماعيل فرزند بزرگ امام صادق(ع) در 143 هجري در زمان حيات پدرش از دنيا رفت. او پنج سال قبل از شهادت پدر بزرگوارش رحلت كرد و او را در قبرستان بقيع در مدينه دفن كردند. امام(ع) پيش از به خاك سپردن او براي رفع شبهه والي مدينه را با جمعي انبوه از بزرگان مدينه دعوت كرد و درگذشت او را به همگان اعلام كرد، مبادا عدهاي او را زنده بدانند يا به عنوان امام بعدي محسوب كنند. شيعه اثناعشري ميگويد اوّلاً به نص و تصريح پيامبر، امامان دوازده نفرند و ثانياً اسماعيل فرزند امام صادق(ع) در زمان حيات پدرش از دنيا رفت. اسماعيليه امروز به دو طائفه آقاخانيه و بُهره تقسيم ميشوند. گروه اول قريب به يك ميليون نفر در ايران و آسياي وسطي و آفريقا و هند پراكندهاند و رئيس ايشان فعلاً كريم آقاخان است. گروه دوم كه قريب پنجاه هزار نفر هستند، در جزيرةالعرب و سواحل خليج فارس و سوريه به سر ميبرند.(1)
زيديه: زيديه پيرو زيد بن علي بن حسين(ع) هستند كه معروف به زيد شهيد است. زيد از خطباي بني هاشم بود و فردي دانا و فقيه بود. او در كوفه اقامت داشت و در جنگي كه بين امويان و لشكريان زيد در كوفه رخ داد، كشته شد. سر او را به شام فرستاده و بر دروازه دمشق آويختند. بدن او را در كُناسه شهر كوفه كه محل خاكروبهداني شهر بود، بر تنه نخلي عريان بردار كردند، سپس پيكرش را سوزاندند و خاكسترش را به رود فرات ريختند.
زيديه معتقدند امامت در اولاد فاطمه(س) منحصر است و گويند: هر فاطمي كه عالم و زاهد و شجاع و سخي باشد و ادعاي امامت كند و خروج نمايد، امام واجب الاطاعه است، خواه از اولاد حسن(ع) باشد يا از اولاد حسيني(ع).
زيديه داراي فرقههاي متفاوتي است.(2)
علي اللهي: يكي ديگر از فرقههاي منسوب به شيعه فرقه علي اللهي يا اهل حق است كه يك مذهب باطني است. به اهل حق با نوعي تسامح علياللهي ميگويند. طوائف اهل حق به نامهاي مختلف مانند اهل حق، اهل سرّ و علي اللهي معروف ميباشند. از نشانههاي ظاهري آنان سبيل گذاشتن است. اينان تراشيدن سبيل را گناهي بزرگ ميدانند. اساس مذهب اهل حق كوشش براي وصول به حق و خداوند ميباشد و در اين راه بايد مرحله شريعت يعني انجام آداب و مراسم ظاهري دين، بعد مرحله طريقت يعني رسوم عرفاني، آن گاه مرحله معروف يعني شناخت خداوند، سپس مرحله حقيقت يعني وصول به خداوند را بپيمايند.
مذهب ايشان مجموعهاي است از آرا و عقايدي كه تحت تاثير افكار اسلامي، زردتشتي، يهودي، مسيحي، مانوي و هندي قرار گرفته است.
چنان كه در كتاب اينان به نام سرانجام آمده است: خداوند در ازل درون دُرّي ميزيست و سپس براي نخستين بار تجسم يافت و به صورت شخصي به نام كردگار جهان مجسم شد و بار دوم به صورت علي(ع) ظاهر گشت.
اينان قائل به تناسخ هستند. برخي از اينان به احكام شرع و شريعت، اعتنايي ندارند و خود را ملزم به رعايت آداب شريعت نميدانند.
از آداب و رسوم اهل حق نماز خواندن، قرباني كردن و سرسپردن و روزه گرفتن است. در جمع خانه (محل عبادت) جمع ميشوند. اساس مذهب اهل حق و علي اللهيان بر اقوال غلات شيعه و اسماعيليه و فرقه دُروز و نصيريه است. آنان مانند درويشان داراي حلقات ذكر و سر سپردن هستند.
اين كه ميگويند در ازل خدا درون دري بوده، برگرفته از عقايد ماندي است. عقيده به تناسخ را از اسماعيليه و هنديان گرفتهاند و اين كه عالم را به الهي و اهريمني تقسيم ميكنند، برگرفته از دين زردتشت است و كشتي خروس را از عادات يهود گرفتهاند.(3)
نظر شيعه دوازده امامي اين است كه براساس روايات فراوان، امامان بعد از پيامبر(ص) دوازده نفرند و دوازدهمي آنان غايب است و ساير فرقه ها بر بطلاناند.