مرکز پاسخگويي: دفتر تبليغات اسلامي
موضوع اصلي: تاريخ و سيره
موضوع فرعي: حديث شناسي
حديثي در اصول كافي، ج 3، ص 192 از رسول اكرم آمده است كه: خداوند مرا امر فرمود به مدارا با مردم، همان گونه كه به انجام فرائض امر فرموده است. لطفاً دربارة شرح حديث و سند آن توضيح دهيد. منظور از كلمةمدارا با مردم از نظر آيات و روايات را توضيح دهيد.


پاسخ:
اين حديث از امام صادق(ع) از پيامبر(ص) نقل شده است. حضرت مدارا كردن با مردم را براي خود وظيفةالهي مي داند و آن را دستوري از جانب خدا دانسته و بدان عمل ميكرد.[ كسي كه وظيفة هدايت و پيشوايي مردم را بر عهده دارد، براي] موفقيت در اين راه بدون مدارا و سازگاري با مردم نمي تواند به وظيفه اش عمل نمايد. مدارا يكي از فضائل اخلاقي اجتماعي پيامبر بود. قرآن در وصف پيامبر مي فرمايد: فبما رحمة من الله لنتَ لهم ولو كنتَ فظّاً غليظ القلب لا [نفضّوا من حولك]؛ از لطف و رحمت الهي به تو اين بود كه نرمخو و مهربان بودي. اگر بد اخلاق و تندخو بودي، مردم از اطراف تو پراكنده مي شدند. در جاي ديگر در وصف حضرت آمده: انّك لعلي خلق عظيم؛تو بر خُلق و خوي عظيم هستي.
از اصول روانشناسي تربيتي و مديريتي، اخلاق خوب، مدارا كردن با مردم است.
در مقابل مدارا، ناسازگاري و بد اخلاقي است. بديهي است كه كسي در شغل مربيگري و رهبري جامعه است، با بد اخلاقي و ناسازگاري ب[ا مردم نمي تواند به وظيفه اش خوب عمل كند.
]اميرالمؤمنين(ع) در عهد نامه و فرمان خود به مالك اشتر فرموده است: قلب خويش را نسبت به ملّت خود مملوّ از رحمت و محبّت و لطف كن و همچون حيوان درنده اي نسبت به آنان مباش كه خوردن آنان را غنيمت شمار ي، زيرا آنان دو گروه بيش نيستند: يا برادران ديني تواند يا انساني مانند تو هستند.
در اين عهدنامه حضرت به مدارا و محبت با مردم به مالك اشتر براي ادارة مصر سفارش مي كند و مي فرمايد: نسبت به مردم مانند حيوان درنده اي كه مدام به اين و آن حمله مي كند نباشد.