مرکز پاسخگويي: دفتر تبليغات اسلامي
موضوع اصلي: مهدويت
موضوع فرعي: آخرت
طبق احاديث در دورة آخر الزّمان چه افرادي در جامعه حكومت خواهند كرد و آن افراد در كدام ديار حاكمند؟
پاسخ:
اگر مراد از آخر الزّمان، قبل از ظهور حضرت ولي عصر(عج) مي باشد يا بعد از ظهور؟ به يقين نمي تان گفت كه قبل از ظهور چه حوادثي پيش خواهد آمد و چه افرادي در جامعه حكومت خواهند كرد. در روايات آمده است كه بايد آنقدر حكومت هاي رنگارنگ در جهان تأسيس شود و مرام ها و احزاب فريبنده به وجود ايد تا نهايتاً بي لياقتي آن ها ثابت شود و بشر از آن ها مأيوس گردد و تشنة اصلاحات خدايي شود و براي پذيرفتن حكومت توحيد آماده گردد.
حضرت صادق(ع) فرمود: تا همة اصناف مردم به حكومت نرسند، صاحب الأمر (عج) قيام نمي كند. براي اين كه وقتي حكومتش را تشكيل داد، كسي نگويد: اگر ما هم به حكومت مي رسيديم، با عدالت رفتار مي كرديم.[1]
امام باقر(ع) فرمود: دولت ما آخرين دولت است. هر خانداني كه لياقت حكومت داشته باشند، قبل از ما به حكومت مي رسند، تا وقتي حكومت ما تأسيس شد و رفتار آن را ديدند، نگويند: ما هم اگر به حكومت رسيده بوديم مانند آل محمد(ص) عمل مي كرديم و اين است معناي آية والعاقبة للمتّقين.[2]
حوادث بعد از ظهور، يكي از مسائلي كه جزء اعتقادات شيعيان محسوب مي شود، رجعت مي باشد. علامة مجلسي ره در بحارالانوار، در اين خصوصو به آيات و رواياتي استناد مي كند. از جمله مباحث مطرح در زمان رجعت، دولت آل محمد(ص) مي باشد. رواياتي در اين خصوص آورده شده است، كه به بعضي اشاره مي كنيم:
حسن بن شاذان واسطي گفت: نامه اي به محضر امام رضا(ع) نوشتم و از ناسازگاري و تعدّي مردم واسط كه از پيروان عثمان بودند، و به من آزار مي رساندند، شكايت نمودم. امام(ع) مرقوم فرمود: خداوند متعال از دوستان خود عهد و پيمان گرفته كه در دولت باطل صبر پيشه سازند، بنابراين شما هم به حكم پروردگارت صبر كن، كه چون سرور مردم [امام زمان(عج)] قيام كند، پيروان باطل را از قبر بيرون آورده و انتقام دوستان مظلوم ما را از آن ها بگيرد. در آن زمان است كه مي گويند: چه كسي ما را از گورمان بيرون آورد؟ اين است آن روزي كه خداوند وعده داده و فرستادگان خداوند راست گفتند.[3]
حتي اين مسئله در زيارت هاي مختلف نير مشاهده مي شود. در زيارت جامعة كبيره كه شيخ صدوق ره در كتاب من لا يحضره الفقيه آن را به سند خود از موسي بن عبدالله نخعي از امام علي النقي(ع)، روايت كرده است، در فقره اي از زيارت مزبور مي خوانيم كه: ... و يحشرفي زمرتكم و يكدّ في رجعتكم و يملّك في دوليتكم...؛ يعني خداوند مرا از آنان قرار دهد كه از آثار شما (اهلبيت عصمت(ع)) پيروي مي كند، و از راه شما مي رود، و با هدايت شما هدايت مي يابد، و در جمعيّت شما برانگيخته مي گردد، و در رجعت با شما به دنيا بازگشت مي كند، و در دولت شما به رياست و دولت مي رسد و در راحتي شما به شرافت نائل مي گردد، و در روزگار (دولت شما) قدرت به هم مي رساند، و فردا چشمش با ديدن شما روشن مي شود.
نيز در زيارت وداع فرمود : مكّنني في دولتكم و أحيانا في رجعتكم؛ يعني خداوند مرا در دولت شما(آل محمد(ص)) قدرت دهد، و به هنگام بازگشت شما به دنيا زنده كند. حتي در كتاب تهذيب شيخ طوسي اين روايت هم از شيخ صدوق نقل شده است و نيز در زيارت أربعين كه از امام صادق(ع) روايت شده آمده است: من گواهي مي دهم كه مؤمن به شما هستم و به احكام دين خود و پايان اعمالم يقين به رجعت شما دارم.[4] لذا در روايتي از كتاب منتخب البصائر به سند خود از محمد بن مسلم روايت مي كند كه از حمران بن امين... شنيدم كه مي گفت: از امام صادق(ع) شنيدم كه مي فرمود: نخستين كسي كه قبرش شكافته يم شده و زنده مي شود و به دنيا بر مي گردد، حسين بن علي(ع) است.[5]
شبيه به اين روايت، روايتي است كه حمران بن امين از امام باقر(ع) نقل كرده است كه فرمود: اوّل كسي كه در رجعت به دنيا بر مي گردد، امام حسين(ع) است، آنحضرت چندان سلطنت مي كند كه از پيري ابروانش روي ديدگانش را مي گيرد.2[6] و نيز در روايت ديگري حمادبن عيسي از بكير بن اعين به سند خود از امام باقر(ع) روايت مي كند كه فرمود: پيغمبر اكرم(ص) و حضرت علي(ع) (براي سلطنت) به دنيا رجعت مي كنند.[7] در روايت ديگري امام صادق(ع) فرمود: آري والله خداوند از زمان آدم تا پيامبر خاتم(ص) هر پيغمبري را كه مبعوث گردانيد، دوباره به دنيا بر مي گرداند، تا در ركاب حضرت علي(ع) جهاد كنند. اتفاقاً در تفسير عياشي اين روايت به سند ديگر هم از فيض بن ابي شيبه نقل شده است.[8] اين ها رواياتي است كه به صورت كلّي از ائمه معصومين(ع) وارد شده است و ما از جزئيات حكومت آن ها و اين كه دقيقاً در كدام ديار حكومت كنند بي اطّلاعيم. از اين به بعد نامه هاي خود را به آدرس مستقيم، قم - دفتر تبليغات اسلامي حوزة علميه- واحد پاسخ به سؤالات ارسال فرمائيد.
***
پاورقي:
[1] علامه مجلسي ره، بحارالانوار، ج 52، ص 332.
[2] همان، حديث 58.
[3] يس (36) آية 52.
[4] علامه مجلسي ره، ترجمه جلد سيزدهم بحارالانوار (مهدي موعود) باب 34، ص 1186 - 1237 با اقتباس و تلخيص و آيت الله ابراهيم اميني، دادگستر جهان،ص 240 ـ 245.
[5] ترجمة بحارالانوار، ج 13، ص 1186 (چاپ دارالكتب الاسلامي).
[6] همان، ص 1190.
[7] همان، ص 1187.
[8] همان، ص 1189.