مرکز پاسخگويي: تبيان
موضوع اصلي: اعتقادات
موضوع فرعي: تأثيرپذيري جابربن حيان از امام صادق(ع)
آيا جابربن حيان علم خود را از امام صادق آموخته است؟
پاسخ:
قسمتي از اين مطلب از مجهولات تاريخ است و هنوز تاريخ نتوانسته آن را صد در صد روشن كند. آن مقدار كه هست همين است كه اين درسها را از امام صادق آموخت. البته هستند افرادي كه به او اعتماد ندارند و ميگويند جابربن حيّان دورهاش اندكي متأخرتر از امام صادق است. آنها هم كه ميگويند متأخرتر است، ميگويند او شاگرد بعضي شاگردان امام صادق بوده است. ولي به هر حال آنهايي كه نوشتهاند و به اين مسأله اعتماد دارند به همين عنوان نوشتهاند كه او اين درسها را از امام صادق فرا گرفت و عمده اين است كه اين علوم قبل از او سابقه نداشته است و اين نشان ميدهد كه حضرت شاگردان مختلفي در قسمتهاي مختلف داشتهاند. همة افراد يك ظرفيت روحي و فكري ندارند چنانكه حضرت امير به كميل بن زياد ميفرمود: «اِنَّ ههُنا لَعِلْماًجَمّاً لَوْ اَصَبْتُ لَهُ حمَلَةً» (نهج البلاغه فيض الاسلام، حكمت 139) علم فراواني دارم، افسوس كه آدم مستعدش را پيدا نميكنم و بعد فرمود: پيدا ميكنم، يكي مستعد و باهوش است اما حقّهباز و دنياطلب، ميخواهد دين را وسيلة مادي قرار دهد؛ و يكي مقدس و متدين است ولي احمق است و استعداد علمي ندارد. يك ادمي كه هم استعدا علمي داشته باشد و هم استعداد اخلاقي پيدا نكردم.
***
پاورقي:
مجموعه آثار شهيد مطهري ج18ـ سيري در سيره ائمه اطهار(ع)
شهيد مطهري