تفسير امام صادق


از حضرت صاق عليه السلام تفسيري معين و ثابت نقل نشده مانند تفسيري كه از حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام يا تفسير منسوب به امام حسن عسكري (ع) نقل شده ولي تفسير هزاران آيه بلكه تمام قرآن در برنامه مكتب جعفري از آن حضرت روايت شده و بسيار اتفاق افتاده كه يك آيه را چندين نفر پرسيده اند و امام ششم هر يك را به يك نحوي تفسير و بيان فرموده كه عقول دانشمندان را به حيرت انداخته است و همه روي مباني وحي و تنزيل بوده است.

محققين مي دانند كه تفسير در ضمن احاديث نقل شده است و مفسرين تفسير خود را مبني بر حديث نموده اند - و لذا براي جمع احاديث به كتب تفسير بايد مراجعه كرد و مجمع البيان اكثر اخبار اهل بيت را نقل نموده است.

در كتاب آيات الاحكام و ساير اصول و فروع فقهي كه احاديث مستند به قرآن است اخبار بسياري نقل شده است - و در حديث ثقلين روشن است كه احاطه و سلطه علوم اهل بيت در حديث و تفسير تا چه پايه است.

و حضرت صادق (ع) فرمود والله اني لاعلم كتاب الله من اوله الي آخره كانه في كفي فيه خبر السماء و خبر الارض و خبر ما كان و خبر ما هو كائن قال الله عزوجل فيه تبيان كل شي ء.

قسم به خدا كه من قرآن را از اول تا آخر مي دانم مثل اين كه در كف دست من است و از اخبار آسمان و زمين و گذشته - آينده تا روز قيامت واقفم و همان نماينده هر علمي است و مكرر انگشت ها را به سينه مي گذاشت و مي فرمود و عندنا والله علم الكتاب كله سوگند به حق كه علم كتاب نزد ماست و به قرآن از همه داناتريم.

فرمود براي هر زمان ناچار بايد عالمي باشد كه به تمام علوم قرآن وارد باشد زيرا قرآن امام و پيشواي خلق است و محكم و متشابه آن را بايد امام ناطق بيان كند - مجمل و مبين - ناسخ و منسوخ - عام خاص - مطلق - مقيد و غيره را امام ناطق تعليم مي دهد - و حديث ثقلين بهترين معرف امام است كه عالم به قرآن است و عالم به قرآن جز اهل بيت نيست و در آن عصر اعلم از امام صادق (ع) كسي نبوده است و در تفسير بهتر از او كسي واقف نبوده.