منحرف نمودن مسلمين از سير حقيقي دين سبب روز عقايد و نشئت آراء متكلمين شد و مخصوصا نيروي زر و زور معاويه كه موجب جنگ جمل و صفين و نهروان شد و واقعه حكميت را به وجود آورد عقايد مختلفي در مسلمين ايجاد كرد كه موجب بروز حوادث دامنه داري شد و يك قدرت علمي لازم بود كه اين افكار و اوهام پريشان سست و سخيف را با استدلال و براهين مستند به قرآن و سنت و عقل از ميان بردارد و راه راست و مستقيم و روشن را به مردم بنمايند.

در زمان امام جعفر صادق (ع) چند نفر به زندقه شهرت داشتند كه معروفترين آنها
ابن ابي العوجا - ابن طالوت - ابن اعمي - ابن المقفع مي باشند و آنها خدمت امام صادق مي آمدند و احتجاج مي كردند و در ايام حج به مسجدالحرام مي آمدند و با مردم تماس داشتند.

اين تفاوت بين زنادقه آن عصر با اين عصر بود كه آن ها با انحراف عقيده باز هم در مقام تحقيق و تكثير علم و فضل بودند و با علماي بزرگ بحث مي كردند ولي امروز با انحراف عقيده نزديك علماء نمي روند و با علم و فضيلت تماس نمي گيرند و با يك عجب و تكبر و نخوت و تعصب جاهلانه خود را بالاتر و برتر از همه مي دانند و در ضلالت و جهالت خود باقي هستند تا در آغوش خاك جا گيرند.

امام جعفر صادق عليه السلام در مسجدالحرام مي نشست و مردم اصحاب او را مي گرفتند فتوي مي داد و علم و دانش مي آموخت ابن ابي العوجاء حاضر بوده جمعي اطراف او را گرفتند گفتند آيا اين مردي كه نشسته اشتباه نمي كند تو از او سؤالي كن كه نزد اين مردمي كه اطرافش را گرفتند مفتضح گردد.

شكي نيست كه اطرافيان ابن ابي العوجا رجاله هاي سياسي بودند كه او را اعلم خلق مي دانستند و ضمنا مي خواستند به مقام امام صادق اهانت كنند - و يا فتنه اي برپا نمايند و تماشا كنند.