ستارگان پنهان


فرمود اي مفضل در ستارگان پنهان كه گاهگاهي ظاهر مي شود تفكر كن كه در بعضي از اوقات سال ديده مي شود و بقيه پنهان است مانند ثريا و جوزا - شعرا و سهيل كه همگي در يك وقت آشكار نيستند بلكه هر يك در فصلي پديدار مي گردند كه نمونه آن فصل مي باشد مثلا در رسيدن ميوه ها براي انگور ستاره سهيل ظاهر مي شود و در عرف دهقانان و رزبانان مي گويند ستاره سهيل مژده انگور رسيده است يا برخي براي بارگيري شتران علامت است.

فرمود اي مفضل برخي از كواكب را هميشه ظاهر گردانيده مانند بنات النعش صغري كه هفت ستاره اند و جدي و فرقدان تا علامت بيابان گردها و صحرانشينان باشد و آنها با اين ستارگان شبها قبله را بشناسند و جهات يابي نمايند اين كواكب در اكثر معموره هاي زمين مشهود است و هيچ وقت از ديده پنهان نمي شود و راهبر گمشدگان است و منافع بي شماري مخصوصا در زراعت دارند و در غرس اشجار و حفر قنوات و سير كشتيها و درياها و صحراها و علامت بر حدوث وقايع جوي مانند وزيدن بادها و باريدن بارانها و ظهور سرما و گرما و هدايت و ارشاد مسافرين و عبادت شب زنده داران و به علاوه كه اصل وجود آنها در مشرق و مغرب
مايه عبرت متفكرين و علماي رياضي و فلكي است كه سرعت و بطوء حركات آنها را مورد مطالعه قرار مي دهند و جهت حركات را درمي يابند و دوري آنها از ما يك نعمت عظيمي است كه اگر آنها به ما نزديك بودند و به اين سرعت برابر چشم ما حركت مي كردند ديدگان ما كور مي شد و از صاعقه و جستن برقها و حوادث جوي آنها خوف و رعبي هميشه ما را مضطرب مي نمود چنانچه در قبه اي چراغهاي بسيار باشد و قرار شود به سرعت آن قبه را از پيش چشم ما بگردانند چشمها را آسيب مي رساند و انسان سرگيجه گرفته از رو به زمين مي افتد پس تفكر و توجه كن كه خداي عليم حكيم اين همه كواكب را در فضاي بي حد و حصري دور از چشم ما به حركت سريع و بطي ء مقدر و مقرر فرموده تا ما از مصالح آن بهره مند گرديم - و براي كساني كه ضرورت پيدا كند قبل از طلوع آفتاب يا پس از غروب آن حركت كنند راهنما و رهبري باشد تا گمراه نگردند و از نور ضعيف اين كواكب منتفع شوند.

اي مفضل در وجود تاريكي و روشني فكر كن چه منافعي متضمن است و مردم تا چه حد به آنها محتاجند.

فرمود توجه كن به اين منظومه شمسي كه خورشيد با ماه و ستارگان خود چگونه دسته جمعي حركت مي كنند و بر گرد هم مي چرخند و با يك حركت بسيار دقيق و حساب بسيار مرتب و منظمي بدون اختلاف و تغيير و تبديلي در سير و حركت مي باشند و فصول چهارگانه به وجود مي آورند.

اي مفضل تفكر كن در اين فلك كه با آفتاب و ماه و ستارگان و برجهاي خود چگونه پيوسته بر دور عالم مي گردد و به حركت مضبوطي كه اختلاف در آن نمي شود و فصول چهارگانه به آن منتظم مي گردد و اين هم از تدابير حكيم عليم مي باشد.

فرمود اگر گرما نمي بود ميوه ها نمي رسيد اگر سرما نمي بود زراعت در زير خاك مصون نمي ماند و حيوانات نمي توانستند بارگيري كنند و بقاء نسل نمايند و هر وقت و زمان بدن انسان نيازمند به هوائي است كه برحسب مصلحت احتياج او سرد و گرم و معتدل مي گردد.