تعداد احاديث منقول از امام صادق


شكي نيست كه نمي توان يك احصائيه «آمار» و عدد صحيحي از احاديث و اخبار مرويه امام صادق عليه السلام گرفت ولي از مدت نشر مكتب جعفري كه 35 سال بود و تعداد شاگردان او و اصحابش كه چهار هزار محدث موثق داشته و از شماره مدرسين مدرسه كوفه كه در يك عصر نهصد نفر تنها در كوفه و معادل همين مقدار بيشتر در بصره و مكه و مدينه هر صبح و عصر درس مي دادند و مي گفتند حدثنا جعفر بن محمدالصادق (ع) و از رواياتي كه هر يك از شاگردان او نقل كرده مي توان حدس زد كه بالغ بر سيصد هزار حديث از امام صادق عليه السلام در علوم و فنون مختلف نقل شده است.

مثلا ابان بن تغلب كه يكي از ملازمين آن حضرت است مي گويد سي هزار «ثلاثين الف حديث» از امام صادق عليه السلام فراگرفتم كه نقل مي كنم.

و كشي در رجال خود نوشته كه ابان بن تغلب سي هزار حديث روايت كرده است.

و نجاشي در رجال خود از حسن بن علي الوشا نقل كرده كه گفت:

ادركت في هذا المسجد «يعني مسجد الكوفه» تسعمائه شيخ كل يقول حدثني جعفر بن محمد (ع).

در مسجد كوفه ديدم نهصد مرد مدرس مورد احترام به تدريس مشغول بوده همه مي گفتند ما از جعفر بن محمدالصادق (ع) اين خبر را شنيديم و چنين فرموده - آنگاه تمام علوم و فنون را از آن پيشواي علمي نقل مي نمودند.

شيخ مفيد مي نويسد: كان عليه السلام يقول علمنا غابر و مزبور و نكت في القلوب و نقر في الاسماع و ان عندنا الجفر الاحمر و الجفر الابيض و مصحف فاطمه عليهاالسلام و ان عندنا الجامعه فيها جميع ما يحتاج الناس اليه.


امام جعفرصادق (ع) مي فرمود ما هستيم كه علم غابر - مزبور - نكت در قلوب - نقر در اسماء - جفر سرخ و جفر سفيد و مصحف فاطمه زهرا و جامعه كه مشحون بر تمام علوم و احتياجات بشر است داريم.

از آن حضرت پرسيدند اين بيان اجمالي را تفصيل دهيد و شرح فرمائيد فرمود:

اما غابر علم به گذشته است.

اما مزبور علم به آينده است.

اما نكت در قلوب الهام است.

اما نقر در اسماع سخن گفتن با فرشتگان است كه ما سخن آنها را مي شنويم ولي آنها را نمي بينيم.

اما جفر سرخ آن ظرفي است كه صلاح پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم در آن است از آن بيرون نمي آيد تا زمان قائم ما اهل بيت.

اما جفر سفيد آن ظرفي است كه تورات موسي و انجيل عيسي و زبور داود و كتب انبياء گذشته در آن است.

اما مصحف فاطمه زهرا عليهاالسلام تومار تمام حوادث و وقايع اولين و آخرين است كه اسامي هر پادشاهي و مدت سلطنت او و جريان كارش تا روز قيامت ثبت شده است.

اما جامعه كتابي است در هفتاد ذراع (35 ذرع) كه به املاء رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم و خط انشاء علي بن ابيطالب عليه السلام است كه تمام نيازها و احتياجات بشر را در آن نقل فرموده تا روز قيامت حتي يك واقعه خارش صورت يا خراش پشت دست را - و او مي فرمود حديث من حديث پدرم است و حديث او حديث جدم مي باشد و حديث جدم علي بن ابيطالب عليه السلام حديث جدم رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم مي باشد و حديث پيغمبر حديث الهي است يعني اين روش پرورش مكتب جعفري آن تعليمات آسماني است كه خداوند براي هدايت و ارشاد خلق به وسيله امام ششم و ساير ائمه به مردم رسانده است.