امام صادق و رياضيات


قبل از آنكه وارد اين بحث مشكل بشويم نكته اي را كه مكرر به عرض رسانده باز هم تكرار مي كنيم كه امام صادق عليه السلام مطلقا براي تدريس علمي از علوم و فني از فنون نيامده بلكه هدف مقدس او عالي تر از علم است و آن دين است كه نتيجه اش تهذيب اخلاق عمومي است و جز به راه دين و علم ميسور نمي گردد و لذا در اسلام گفته شد و ثابت گرديده كه علم از دين منفك نيست.

اما مدعاي ما اين است كه امام به تمام علوم واقف بوده و هيچ علمي از نظر او مكتوم و پنهان نبوده و مخصوصا در مدرسه جعفري كه بارزترين مصاديق مكاتيب اسلامي است تمام علوم و فنون به طريقيت توحيد تدريس مي شده و مظاهر آن در احاديث امام ششم آشكار و دليل بارز نظر ما مي باشد.

اما موضوع رياضيات كه با كمال تأسف در هيچ يك از كتب قديم و جديد اين فصل مورد توجه علماء قرار نگرفته بلكه فقط و فقط نظر قدماي علماء بيان و تشريح علوم فقه و اصول بوده و در خلال هم گاهي ادبيات و طبيعيات و فلسفه به ندرت به مناسبتي ذكر شده در حالي كه يك قسمت مهم تدريس امام صادق عليه السلام رياضيات و فنون مختلفه آن بوده كه آنچه به نظر نگارنده رسيده به نحو طريقيت موضوع و راهنمائي براي مؤلفين و محققين آينده مفتاح سخن قرار داده و رشته را بدست روشن ضميران آينده مي دهم باشد كه در اين موضوع تتبع و تحقيق رشيقه نمايند و فصولي بر اين كتاب بيفزايند.